БИОЛОГИЯЛЫҚ ДОЗИМЕТРИЯ ӘДІСІН МЕҢГЕРУ ЦИТОКИНЕЗДІ БҰҒАТТАУ АРҚЫЛЫ ЛИМФОЦИТТЕРДІ МИКРОЯДРОЛЫҚ ТЕСТІЛЕУ (CBMN)

Мақалада ҚР ҰЯО Радиациялық қауіпсіздік және экология институтының базасында цитогенетикалық биологиялық дозиметрия әдісін - адамның перифериялық қанының лимфоциттарында цитокинезді бұғаттау арқылы микроядролық тестілеуді меңгеру ұсынылған. Цитокинезді бұғаттау арқылы микроядролық тестілеуді сынау Carl Zeiss AxioImager Z2 фирмасының электрондық флуоресценттік микроскоп базасында автомат-тандырылған цитогенетикалық платформаны және Metafer 4/MSearch (MetaSystems, Германия) метафазаларды автоматты іздеу және талдау жүйесін пайдалана отырып жүргізілген. Анықталғандай, зерттеліп жақтан топтарда 1000 екі ядролы клеткаларға келетін микроядролардың базалық жиілігі 2,12-ден 18,1 дейін құбылады, бұл әлемдегі стандартты аялық мәндерге сәйкес келеді (әдеби деректер бойынша).

1. Разработка и внедрение методов контроля доз персонала предприятий ядерно–топливного цикла и населения: отчет О НИР (промежуточ.) / Институт радиационной безопасности и экологии НЯЦ РК (ИРБЭ НЯЦ РК); рук. С. Н. Лукашенко; исполн.: А. Н. Шатров, Ж. А. Байгазинов. – Курчатов: ИРБЭ НЯЦ РК, 2015. – 74с. – № ГР 0115РК02082. – Инв. № 0215РК03396.

2. Beinke C., Port М., Riecke А. et al Adaption of the Cytokinesis-block micronucleus cytome assay for improved triage biodosimetry // Radiation Research. – 2016. – № 185. – P. 461–472.

3. Bhatia A., Kumar Y. Cancer cell micronucleus: an update on clinical and diagnostic applications // APMIS. – 2013. – № 121 (7). – Р. 569–581.

4. Occupational exposure to pesticides in tobacco fields: the integrated evaluation of nutritional intake and susceptibility on genomic and epigenetic instability // Oxidative Medicine and Cellular Longevity. – 2018. – ISBN № 7017423.

5. Jovicic D., Pajic J., Radivojevic L. et al. Micronucleus frequencies in peripheral blood lymphocytes in a Serbian human population exposed to pesticides // Pestic. Phytomed. – 2015. – № 30 (1). – Р. 51–60.

6. Theodore P. Rasmussen. Stem Cells in Birth Defects Research and Developmental Toxicology // John Wiley & Sons. – 2018. – ISBN № 1119283221.

7. Bonassi S., Fenech М., Lando С. et al. HUman MicroNucleus Project: international database comparison for results with the cytokinesis-block micronucleus assay in human lymphocytes: I. Effect of laboratory protocol, scoring criteria, and host factors on the frequency of micronuclei // Environmental and Molecular Mutagenesis. – 2001. – № 45. – Р. 31–45.

8. Depuydt J., Baeyens А., Barnard S. Reneb intercomparison exercises analyzing micronuclei (Cytokinesis-block Micronucleus Assay) / J. Depuydt, А. Baeyens, S. Barnard [et al] // Int. Journal of radiation biology. – 2016. – № 93. – P. 36-47.

9. H. Thierens., A. Vral., M. Barbe., B. Aousalah., L. De Ridder. A cytogenetic study of nuclear power plant workers using the micronucleus-centromere assay// Mutation Research. – 1999. – № 445. – P. 105–111.

10. Stefano Bonassi., Monica Neri., Cecilia Lando., Marcello Ceppi. et al. Effect of smoking habit on the frequency of micronuclei in human lymphocytes: results from the Human MicroNucleus project // Mutation Research. – 2003. – № 543. – P. 155–166.