12Х18Н10Т, AISI 316 ЖӘНЕ AISI 304 АУСТЕНИТТІК ТОТТАНБАЙТЫН БОЛАТТАРДАҒЫ ИОНДЫ-ИНДУКЦИЯЛАНҒАН ҚҰРЫЛЫМДЫҚ-ФАЗАЛЫҚ ТҮРЛЕНУЛЕР

Осы жұмыста конверсиялық электрондар мессбауэрлік спектроскопия, рентгенография және сканерлеуші микроскопия әдістерін қолдана отырып, 12Х18Н10Т, AISI 316 және AISI 304 аустениттік тоттанбайтын болаттардағы ионды-индукцияланған құрылымдық-фазалық түрленулерге зертттеулер жүргізілді. AISI 304 және AISI 316 тоттанбайтын болаттардағы мессбауэрлік атомдардың электрондық құрылымының айырмашылығы жоқ екені анықталды. Демек, AISI 316 болаттағы ⁵⁷Fe жақын ретіне молибден ықпал етпейді. AISI 316 болатқа (⁵⁷Fe) меншікті атомдарын енгізу AISI 304 және 12Х18Н10Т болатпен болған жағдайдағы сияқты мартенситтік түрлендірулерге алып келеді. Осы үш болаттың ішінде ионды-индукцияланған құрылымдық-фазалық түрленулерге ең тұрақты AISI 316 болат болып шықты.

1. Бедельбекова К.А., Озерной А.Н., Верещак М.Ф., Манакова И.А., Дегтярева А.С. Мессбауэровские исследования 304 стали, облученной ионами 57Fe //Abstracts, 12thInternational Conference «Nuclear and Radiation Physics», 24–27 June, 2019, Almaty.

2. A.N. Ozernoy, M.F. Vereshchak, I.A. Manakova, Zh.K. Tleubergenov and K.A. Bedelbekova Nuclear Gamma-Resonance Spectroscopy in Study of Nanoscale Composites// Physics of Atomic Nuclei, 2018. vol. 81, No. 10, pp. 1484–1487/

3. В.М. Колосков, А.В. Козлов, В.А. Семенкин, О.Б. Мильдер, И.А. Портных Мессбауэровские исследования конструкционной стали ОХ16Н15М3Т1 после нейтронного облучения// Физика металлов и металловедение, 2004. т. 97, № 3, С. 39– 46.

4. Кириченко В.Г., Кирдин А.И. Ядерно-физическое металловедение сталей // Вестник Харьковского университета. Сер. Физическая, 2009, № 845, С. 39–61

5. http://www.srim.org

6. Белозерский Г.Н. Мессбауэровская спектроскопия как метод исследования поверхности. Москва, 1990 г. 7. Русаков В.С. Мессбауэровская спектроскопия локально неоднородных систем. Алматы: ОПНИ ИЯФ НЯЦ РК, 2000, С. 431.

7. Кристиан Дж. Теория превращения в металлах и сплавах. М., Мир, 1978. т. 1, С. 750

8. Химическое применение мессбауэровской спектроскопии. // М.: Мир – 1970. – 502 с.

9. B.P. Srivastava, H.N. Sarma, D.L. Bhattacharya Quadrupole splitting in deformed stainless steel // Phys. Stat. Sol. – 1972. (a). V. 10, P. 117.

10. JohnsonE., JohansenA., Sarholt-KristensenL. et.al. // Nucl. Instrum. And Meth, Phys. Res. – 1987. – V. 19–20, No. 1, P. 171.