ГИБРИД ИОНИЗАЦИЯЛЫҚ КАЛОРИМЕТЕР ӘДІСІМЕН ҒАРЫШ СӘУЛЕЛЕРІНІҢ ӨЗАРА ӘРЕКЕТТЕСУІН ЗЕРТТЕУ

Қазіргі уақытта ғарыштық сәулелерде 1015 эВ-тан жоғары энергияларда белгілі бір құбылыстар көбінесе атмосферадағы ядролық каскадты процестің дәстүрлі тұжырымдамасына сай келмейтін кең әуедегі нөсер магистральдық аймағында байқалады. Егер КӘН құрастырған бөлшектердің бірінші өзара әрекеттесу нүктесінен 20–30 км қашықтықта 10 метрге дейінгі радиусы бар магистральдық аймақ үдеткішке қол жеткізе алмайтын псевдостерстік аймағына жататын болса, онда КӘН орталық бөлігін зерттеу үдеткіш эксперименттеріне жақсы қосымша болып табылады. Космостық сәулелену эксперименттеріндегі байқалған ауытқушылық құбылыстарының негізгі себебі болып табылатын және олардың қасиеттеріне байланысты үдеткіш эксперименттерінде байқалмайтын 1015 эВ-тан жоғары энергиялардағы ғарыштық сәулелер ағынында ерекше бөлшектер болуы мүмкін. «ADRON-55» кешенді қондырғысы теңіз деңгейінен 3340 метр биіктікте орналасқан және Тянь-Шань биік ғылыми станциясында ғарыш сәулелерінің бөлшектерін тіркеудің бірыңғай жүйесіне кіреді. «ADRON-55» қондырғысы бірнеше астрофизикалық және ядролық физиканың проблемаларын шешуге бағытталған: жоғары энергиялық адрондардың КӘН-ның орталық бөлігінде өзара әрекеттесуін зерттеу, жоғары энергиялық ғарыш сәулелерінің көздерін іздеу.

1. К.М. Мукашев, Т.Х. Садыков /Физика, астрофизика космических лучей и аномальные эффекты в адронных взаимодействиях/ Монография ISBN 978-601-232-538-6, Алматы 2011.

2. The CMS Collaboration∗ Observation of Long-Range, Near-Side Angular Correlations in Proton-Proton Collisions at the LHC / arXiv:1009.4122v1 [hep-ex] 21 Sep 2010.

3. L. T. Baradzei et al. [Pamir Collaboration], Bull. Russ. Acad. Sci. Phys. 50N11, 46 (1986) [Izv. Ross. Akad. Nauk Ser. Fiz. 50, 2125 (1986)]; MGU-89-67-144 (1989); Bull. Russ. Acad. Sci. Phys. 55N4, 24 (1991) [Izv. Ross. Akad. Nauk Ser. Fiz. 55, 650 (1991)]; Bull. Russ. Acad. Sci. Phys. 57, 612 (1993) [Izv. Ross. Akad. Nauk Ser. Fiz. 57N4, 40 (1993)].

4. Argynova A.Kli., Kochelev N.I., Rvochkina T.N., Loktionov A.A., Sadykov T.Kh., Zastrozhnova N.N., Tautayev Y.M., Toknioldin S.Zli. // Proton and light ion interactions in cosmic ray experiment "stratosphere "in die comparison with the recent collider results. // The 34th International Cosmic Ray Conference. The Hague. The Netherlands. – 2015. – Vol. 236. https://pos.sissa.it/236/244.