ЭЛЕКТРОНДЫҚ СӘУЛЕЛЕНУ КЕЗІНДЕГІ ТИТАН НИТРИДІ ЖАБЫНДАРЫНЫҢ МОДИФИКАЦИЯСЫ

Аталған жұмыста термиялық және электрондық сәулелену кезіндегі титан нитриді (TiN) жабындарының құрылымдық және фазалық өзгерістерін зерттеудің эксперименттік нәтижелері берілген. Жабындық үлгілерді үздіксіз электрондық сәулелендіру ЭЛВ-4 үдеткішінде жүргізілді. 1,3 МэВ электрондар энергиясымен және 0.52·10¹⁹ e⁻/см² интегралды сәулелену дозасымен электрондық сәулелендіру TiN жабындары микроқаттылығының 20%-ға артуына әкелетіні анықталды. Жоғарыда көрсетілген режимдерде электрондық сәулеленуден кейін жабынның микроқаттылығын арттырудың негізгі факторы жаңа фазалардың, атап айтқанда Co²Ti интер-металлидінің пайда болуы болып табылатындығы анықталды.

1. Chaves J., Olmos L., Jimenez O., Bouvard D., Rodriguez E., Florez M. Sintering behavior and mechanical characterisation of Ti64/xTiN composites and bilayer components, Powder Metallurgy 60(4) (2017) p. 257–266. https://doi.org/10.1080/00325899.2017.1280585

2. Kapopara J., Mengar A., Chauhan K., Rawal S. CFD Analysis of Sputtered TiN Coating. Mater. Today Proc. 2017, 4, p. 9390– 9393. https://doi.org/10.1016/j.matpr.2017.06.191

3. Petrov P., Dechev D., Ivanov N., Hikov T., Valkov S., Nikolova M., Yankov E., Parshorov S., Bezdushnyi R., Andreeva A. Study of the influence of electron beam treatment of Ti5Al4V substrate on the mechanical properties and surface topography of multilayer TiN/TiO2 coatings, Vacuum 154 (2018) p.264–271. https://DOI.10.1016/j.vacuum.2018.05.026

4. Ion-beam and ion-plasma modification of materials / K.K. Kadyrzhanov [et al.] - Moscow: MGU Publishing House, 2005, 640 p.

5. Ramskogler C., Warchomicka F., Mostofi S., Weinberg A., Sommitsch C., Innovative surface modification of Ti6Al4V alloy by electron beam technique for biomedical application, Materials Science and Engineering C 78 (2017) p.105–113. https://doi.org/10.1016/j.msec.2017.03.311

6. Mikula M., Grancich B., Roch T., Plecenik T., Vavra I., Dobrocka E., Satka A., Bursikova V., Drzik M., Zahoran M., Plecenik A., Kus P. (2011), The influence of low-energy ion bombardment on the microstructure development and mechanical properties of TiBx coatings, Vacuum, 85, p.866-870. https://doi.org/10.1016/j.vacuum.2010.12.011

7. Nanocrystalline intermetallic and nitride structures formed under ion-beam exposure / I.A. Kurzina [and others] – Tomsk: Publishing house NTL, 2008. – 324 p.

8. Goldstein M.I. Special steel. – 2nd ed., Pererab. and add. / M.I. Goldstein, S.V. Grachev, Yu.G. Wexler. - M.: MISA, 1999. – 408 p.