СЕМЕЙ СЫНАҚ ПОЛИГОНЫНЫҢ ӘСЕР ЕТУ АЙМАҒЫНДАҒЫ САҢЫРАУҚҰЛАҚТАРДАҒЫ РАДИОНУКЛИДТЕРДІҢ ҚҰРАМЫ

Мақалада Семей сынақ полигонына (SIP) жақын жатқан аумақта, бірінші ядролық сынақтан (29.08.49 ж.) кейінгі радиоактивті түсу іздері өту аймағында саңырауқұлақтардың табиғи (⁴⁰K, ²²⁶Ra, ²³²Th) және жасанды (²⁴¹Am, ¹³⁷Cs, ⁹⁰Sr, ^239+240Pu) радионуклидтерді жинақтау деңгейі мен параметрлерін зерттеу нәтижелері келтірілген. Жалпы алғанда, саңырауқұлақтардағы радионуклидтердің меншікті белсенділігінің алынған шамаларының ешбірі рұқсат етілген деңгейден аспайтындығы анықталды. Зерттеліп жатқан аумақта саңырауқұлақтарды тұтыну кезінде радионуклидтердің пероралды түсуінен ішкі сәулеленуінің жиынтық дозасына негізгі үлесті табиғи радионуклидтерден алынған доза қосады.

1. Переволоцкий А.Н. Распределение 137Cs и 90Sr в лесных биогеоценозах. Гомель, РНИУП «Институт радиологии», 2006. – 255 с.

2. Мамихин С.В. Роль макромицетов как накопителей 137Cs в лесных экосистемах // Радиационная биология. Радиоэкология, 2012, том 52, № 4, с. 546–552. 3. Tomoko M. Nakanishi, Keitaro Tanoi Agricultural Implications of the Fukushima Nuclear Accident. Tokyo, Japan, 2013. – P. 163–176.

3. Fei Tuo, Jing Zhang, Wenhong Li еt al Radionuclides in mushrooms and soil-to-mushroom transfer factors in certain areas of China // Journal of Environmental Radioactivity. – 2017. – Vol. 180. – P. 59–64.

4. Dementyev D., Bolsunovsky A. A long-term study of radionuclide concentrations in mushrooms in the 30-km zone around the Mining-and-Chemical Combine (Russia) // Journal Isotopes in Environmental and Health Studies. – 2020. – Vol. 56. – Issue 1. – P. 83–92.

5. Jacob P., Likhtarev I. EUR 16541 – Pathway analysis and dose distributions // European Commission, Luxemburg: Office for Official Publications of the European Communities, 1996. – VIII. – 130 p.

6. Активность радионуклидов в объемных образцах. Методика выполнения измерений на гамма-спектрометре: МИ 2143- 91: МИ 5.06.001.98 РК. – Алматы, 1998. – 18 с.

7. Методика определения содержания искусственных радионуклидов плутония-(239+240), стронция-90 в объектах окружающей среды (почвах, грунтах, донных отложениях и растениях). – Алматы, 2010. – 25 с.

8. Гигиенические нормативы «Санитарно-эпидемиологические требования к обеспечению радиационной безопасности» РК . – № 201 от 03.02.2012.

9. Минимальные нормы потребления основных продуктов питания для различных социальных групп населения Республики Казахстан http://adilet.zan.kz/rus/docs/V1500011944#z4.