ЖЕРСЕРІКТІК ГРАВИТАЦИЯЛЫҚ ДЕРЕКТЕРДІ ӨҢДЕУ НЕГІЗІНДЕ СЕЙСМИКАЛЫҚ БЕЛСЕНДІ АЙМАҚТАРДЫҢ МОНИТОРИНГІ

Гравиметриялық деректерді өңдеу нәтижелері бойынша GOSE және GRACE жерсеріктердің ауырлық күшінің тік градиентінің жаһандық гравиметриялық картасы және Солтүстік Тянь-Шань аймағы үшін гравиметриялық карта алынды. Жерсеріктің биіктігінде ауырлық күшінің тік градиентін құру кезінде еуропалық ғарыш агенттігінің сайтынан гравитациялық градиенттің деректері пайдаланылды. Гравитациялық градиент мәліметтерінің ұсынылған форматтары екі негізгі файлдар жиынтығымен берілген: гравитациялық градиенттер градиентометрді есептеу жүйесінде (GRF) және градиенттерді есептеу жүйесінде жер үсті есептеу жүйесіне (TRF) қатысты бұрылатын, атап айтқанда, Солтүстік есептеу жүйесінде (LNOF) сфералық жергілікті бағытталған. Гравитациялық градиенттің градиенттері 225 км және эллипсоидтің үстінен 255 км-ге орбитаның бойымен GRACE-GOCE гравитация градиенттерінің кіріс деректері ретінде есептелген. Жерсеріктік гравитациялық деректер сейсмикалық белсенді аймақтарды талдау үшін қолданылған. Зерттеу нәтижесінде ірі жер сілкінулер ошақтарының эпицентрлері ауырлық күшінің тік градиентінің күрт өзгеру аймақтарын орналастыра отырып, корреляцияланады.

1. Хаин, В.Е. Гравитационные эффекты перед сильными удаленными землетрясениями / В.Е. Хаин, Э.Н. Халилов // Вестник Международной академии наук (русская секция). Серия физико-технические, химические, точные науки. − 2007. − № 2. − С. 45–52.

2. Zhu, Y. Development and prospect of mobile gravity monitoring and earthquake forecasting in recent ten years in China / Yi. Zhu, F. Liu, G. Zhang, Yu. Xu // Geodesy and Geodynamics. − 2019. − № 10. − С. 485–491.

3. Zhang, G. Gravity changes and crustal deformations before the Menyuan, Qinghai Ms 6.4 earthquake of 2016 Shusong Guo / G. Zhang, Yi. Zhu // Geodesy and Geodynamics. – 2019. – 10. – Р. 315–320.

4. ESA’s GOCE homepage [Электронный ресурс] – Режим доступа: http://www.esa.int/esalp/esayek1vmoc_lpgoce_0.html, свободный.

5. Steiger, C. Flight operations for GOCE, ESA’s gravity mission / C. Steiger [et al] // Proceedings of ESA Living Planet Symposium, Bergen, Norway, 28 June – 2 July 2010. – European Space Agency, 2010. – ISBN 978-92-9221-250-6.

6. European Space Agency, “Introducing the “Living Planet” Programme: The ESA Strategy for Earth Observation”. SP-1234. – May 1999. – Available: http://esamultimedia.esa.int/docs/SP-1234.pdf. [Accessed: May 17, 2011].

7. GRACE mission home page [Электронный ресурс] – Режим доступа: http://www2.csr.utexas.edu/grace/, свободный.

8. Prolific Earth Gravity Satellites End Science Mission. NASA/JPL [Электронный ресурс] – Режим доступа: https://ru.wikipedia.org/wiki/grace#cite , свободный.

9. Уласович, К. Спутники GRACE прекратят изучение гравитационного поля Земли [Электронный ресурс] – Режим доступа: http://nplus1.ru/news/2017/10/28/grace-mission, свободный.

10. Re-Entry: GRACE-2 – Spaceflight101 [Электронный ресурс] – Режим доступа: https://spaceflight101.com/re-entry/re-entry-grace-2/, свободный.

11. Re-Entry: GRACE 1 – Spaceflight101 [Электронный ресурс] – Режим доступа: https://spaceflight101.com/re-entry/re-entry-grace-1/, свободный.

12. Михайлов, В.О. Крупномасштабный асейсмический крип в областях сильных землетрясений по данным спутников ГРЕЙС о временных вариациях гравитационного поля / В.О. Михайлов, М. Диаман. А.А. Любушин, Е.П. Тимошкина, С.А. Хайретдинов // Физика земли. – 2016. − № 5. − С. 70–81. DOI: 10.7868/S0002333716040050.

13. Iridium buys eighth Falcon 9 launch, shares with Earth science mission. Space News (31 January 2017) [Электронный ресурс] – Режим доступа: https://spacenews.com/iridium-buys-eighth-falcon-9-launch-shares-with-earth-science-mission/, свободный.

14. [Электронный ресурс] – Режим доступа: https://gracefo.jpl.nasa.gov/news/143/grace-fo-first-science-data-now-available/, свободный.

15. Measuring Earth's Surface Mass and Water Changes [Электронный ресурс] – Режим доступа: https://gracefo.jpl.nasa.gov, свободный.

16. Mayer-Gürr, T. The new combined satellite only model GOCO03s / T.Mayer-Gürr [et al.] // Presented at the International Symposium on Gravity, Geoid and Height Systems,Venice, Italy. – 2012. 17. Bouman, J. Satellite gravity gradient grids for geophysics / J. Bouman, J.Ebbing, M.Fuchs, J.Sebera [et al.] //Scientific Reports | 6:21050 | DOI: 10.1038/srep21050.