СЕМЕЙ СЫНАҚ ПОЛИГОНЫНА ІРГЕЛЕС АУМАҚТАҒЫ ОРМАН ТӨСЕМІНДЕГІ ЖАСАНДЫ РАДИОНУКЛИДТЕР

Мақалада Семей сынақ полигоны (ССП) аумағындағы ядролық сынақтардан кейінгі алыс кезеңдегі Ертіс маңындағы қарағайлы орманның беткі топырақ қабаты мен орман төсемінің құрауыштарындағы жасанды радионуклидтердің құрамы мен таралуын зерттеу нәтижелері ұсынылған. Зерттеліп жатқан топырақтарда, сондай-ақ төсемнің минералды және органикалық құрауыштарындағы ¹³⁷Cs, ⁹⁰Sr, ²⁴¹Am, ^239+240Pu меншікті белсенділігінің минималды және максималды мәндері анықталды. Радионуклидтердің беткі топырақ қабатында және орман төсемінің құрауыштарында жинақталу қабілеті бойынша қатарлары қалыптастырылған. Орман төсенішінің құрауыштарындағы ¹³⁷Cs, ⁹⁰Sr, ²⁴¹Am, ^239+240Pu радионуклидтерінің құрамы мен оның қуаты арасында байланыс орнатылды.

1. Krasnov V.P., Orlov A.A., Buzun V.O. et al. Applied forest radioecology. Zhitomir: Volyn, 2007. p. 680.

2. Dvornik A.M. Radioecological assessment of forest ecosystems after nuclear accidents: methodology, simulation, prediction: Ph.D. thesis (Biology): 06.03.03. Gomel: IL NANB, 1998. p. 40.

3. Scheglov A. I. Biogeochemistry of artificial radionuclides in forest ecosystems: Based on results of 10-year research in the Chernobyl accident impact zone. – M.: Science, 2000. – p. 268

4. Perevolotskiy A.N. Distribution of 137Cs and 90Sr in forest biocenoses: Gomel: RNIUP Institute of Radiology, 2006. p. 255.

5. Kulikov N.V., Molchanova I.V., Karavayeva E.N. Radioecology of land cover. – Sverdlovsk: UrD AS USSR, 1990. – p. 172.

6. Activity of radionuclides in large-volume samples. A measurement procedure with a gamma-spectrometer MI 2143-91: MI 5.06.001.98 RK. - Almaty, 1998. – p. 18.

7. A procedure to determine the content of plutonium-(239+240), strontium-90 artificial radionuclides in environmental objects (soil, ground, bottom sediments and plants). - Almaty, 2010. – p. 25.