«ТӘЖІРИБЕ ДАЛАСЫ» АЛАҢЫНЫҢ ТОПЫРАҒЫНДАҒЫ РАДИОКӨМІРТЕГІН ЗЕРТТЕУГЕ АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ТӘСІЛДЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ҚОЛДАНУ

Мақалада ¹⁴С шоғырлануын анықтаудың сұйық сцинтилляциялық әдісіне негізделген тәжірибелік жұмыстар сипатталған. Pyrolyser-6 Trio сынамаларын қыздыруға және күлдендіруге арналған жүйені қолдана отырып, радиокөміртегілік талдаудың әдістемелік тәсілдері әзірленді. Радиокөміртегінің сертификатталған стандарттарын талдау арқылы жүргізілген зерттеулердің дәлдігін бағалау жүргізілді. Тәжірибелік жұмыстар нәтижесінде алғаш рет Семей сынақ полигонының «Тәжірибе даласы» сынақ алаңының топырағындағы ¹⁴С құрамы бойынша мөлшерлік деректер алынды. Зерттеліп жатқан аумақта радиокөміртегігің шоғырлануы біркелкі бөлінбейтіндігі анықталды, оның ең жоғары құрамы жердегі ядролық сынақтар жүргізілетін орындардың эпицентрінде тікелей тіркелген.

1. Айтмухамбетов А. А., Коломеец Е. В., Мансуров К. Ж. Радиационные аспекты испытания атомного оружия в атмосфере; Радиационные аспекты от испытания атомного оружия в атмосфере // Вестник КазГУ. Серия физика. – 1998. – № 4. – С. 51–53.

2. Калашникова Д. А., Волков Ю. В., Маркелова А. Н. и др. Радиоуглерод и тритий в объектах окружающей среды // Практическое использование этих радиоизотопов: Матер. V Междунар. конф., 13–16 сентября 2016 г. – Томск, 2016. – С. 274–277.

3. Чеботина М. Я., Пономарева Р. П. Особенности накопления радиоуглерода в компонентах природной среды // Уральский геофизический вестник. – 2007. – № 4 (13). – С. 86–94.

4. Кулькова М. А. Радиоуглерод (14C) в окружающей среде и метод радиоуглеродного датирования: учебно-методическое пособие. – Санкт-Петербург, 2011. – С. 8.

5. Зазовская Э. П. Радиоуглеродное датирование – современное состояние, проблемы, перспективы развития и использование в археологии // Вестник археологии, антропологии и этнографии. – 2016. – № 1 (32). – С. 158.

6. Семипалатинский испытательный полигон. Современное состояние. – Изд. 3-е, перер. и доп. – Павлодар: Дом печати, 2017. – С. 6–8.

7. Качество воды. Определение активности 14C. Метод жидкостного сцинтилляционного счета: Международный стандарт ISO 13162. – Первое изд. 01.11.2011. – Швейцария, 2011. – С. 2–5.