ИМПОРТТАЛҒАН ШАПШАҢ РЕАКТОРЫ ЖӘНЕ ТҰЙЫҚ ЯДРОЛЫҚ ОТЫН ЦИКЛІ БАР МЕМЛЕКЕТТЕ МАГАТЭ КЕПІЛДІКТЕРІН ҚОЛДАНУ

Ядролық қаруы жоқ және тұйық ядролық отын циклі қондырғылары бар шапшаң реакторды импортқа алған Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа қатысушы мемлекетте МАГАТЭ кепілдіктерін қолдану қаралды. Импорттаушы мемлекетте МАГАТЭ кепілдіктерін қолдануды ескере отырып, шапшаң реакторларды тұйық ЯОЦ технологияларымен бірге экспортқа дайындау кезінде ескерілуі қажет болатын реакторлардың ерекшеліктері атап көрсетілді. Оларға жаңа отын жүктемелеріндегі плутонийдің жоғары массалық үлесі және пайдаланылған ядролық отынды қайта өңдеудің технологиялық циклдерінде бөлінетін материалдардың көп мөлшерімен жұмыс істеу жатады. Физикалық және конструктивтік ерекшеліктері мен инновациялық технологияларын, оның ішінде МАГАТЭ кепілдіктерін жүзеге асыру саласындағыны ескере отырып, осындай реактор мен ядролық отын циклі қондырғысын импорттайтын мемлекетте МАГАТЭ-нің тиімді кепілдіктерін қолдануға болады деген қорытынды жасалды.

1. Горин Н.В., Волошин Н.П., Чуриков Ю.И., Чебесков А.Н., Кучинов В.П., Васильев А.П., Моисеев А.В., Шепелев С.Ф., Скворцов Д.А., Журин С.И., Шидловский В.В., Кривцов А.В. Обеспечение режима ядерного нераспространения при экспорте реакторов на быстрых нейтронах с замкнутым топливным циклом // Атомная энергия. 2021, Т.130, вып. 1, С. 48–51. https://doi.org/10.1007/s10512-021-00773-0

2. Гулевич А.В., Декусар В.М., Чебесков А.Н., Кучинов В.П., Волошин Н.П. Возможность экспорта быстрых реакторов в условиях международного режима ядерного нераспространения. – Атомная энергия, 2019, Т. 127, вып. 3, С. 171–175.

3. Горин Н.В., Абрамова Н.Л., Нечаева С.В., Головихина О.С. Воспитание у населения востребованного отношения к атомной энергетике // Государственное управление. Электронный вестник. 2021. № 87, С. 7–18. https://doi.org/10.24412/2070-1381-2021-87-7-18

4. Фетисова Н. Ревизия быстрых. // Атомный эксперт. 2022. № 4–5. С. 36–43.

5. Горин Н.В., Кузнецов Е.В., Кучинов В.П., Чебесков А.Н., Моисеев А.В., Шидловский В.В., Кривцов А.В. Барьеры на путях ядерного распространения при экспорте российских быстрых реакторов с замкнутым ЯТЦ (на примере БРЕСТ ОД-300) // Вестник НЯЦ РК, 2021, вып. 4(88), С. 16–21.

6. Горин Н.В., Екидин А.А., Головихина О.С. Атомная энергетика в национальных проектах России // Известия ВУЗов. Ядерная энергетика. 2021, № 1, С. 5–15. https://doi.org/10.26583/npe.2021.1.01

7. Горин Н.В., Карманов А.Л., Первиненко В.Н., Власов В.В., Теплых Н.А., Кучинов В.П., Чебесков А.Н., Шидловский В.В. Обнаружение признаков нарушений обязательств по ядерному нераспространению государством-импортёром быстрого реактора с установками замкнутого ЯТЦ // Атомная энергия, 2021, Т. 131, вып. 4, С. 227–232.

8. Carlson J., Kuchinov V., Shea T. The IAEA’s Safeguards System as the non-proliferation treaty’s verification mechanism, – Nucl. Threat Initiative, 2020.

9. Report «The IAEA’s Safeguards System as the Non-Proliferation Treaty’s Verification Mechanism», NTI, 2020.

10. IAEA Safeguards: Implementation at Nuclear Fuel Cycle Facilities, IAEA/SG/INF/6, Vienna, IAEA, 1985.

11. Nuclear Material Accounting Handbook. Vienna: IAEA, 2008.

12. International Safeguards in Nuclear Facility Design and Construction. IAEA Nuclear Energy Ser. No. NP-T-2.8, Vienna. IAEA: 2013.