ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫ МАЙ АУДАНЫНЫҢ АУЫЗ СУ САПАСЫНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ
https://doi.org/10.52676/1729-7885-2023-2-25-32
Аңдатпа
Жұмыста Қазақстан Республикасы Павлодар облысы Май ауданындағы ауыз судың сапалық көрсеткіштері қарастырылған. Органолептикалық, жалпы және микробиологиялық көрсеткіштер, сондай-ақ тазартуға дейінгі және су тазарту қондырғысынан өткен ауыз суының құрамындағы органикалық және бейорганикалық заттары, су сапасының нормативтік талаптарға сәйкестігі зерттелді. Жалпы минералдануы бойынша Май ауданы суы тұщы суға жатады, ал кермектік көрсеткіштері бойынша орташа деңгей, яғни гидрокарбонаттар класына сай екендігі анықталды. Тазартуға дейінгі ауыз су құрамындағы лайлану және марганец мөлшері бойынша шекті рауалды көрсеткіштен (ШРК) асып кеткені белгілі болды. Май ауданы бойынша су сынамаларының бактериологиялық көрсеткіші гигиеналық нормадан жоғары. Судың санитарлы-эпидемиологиялық қауіптілігі Pseudomonas aeruginosa бактерияларының болуымен расталды, бұл Павлодар облысы Май ауданындағы табиғи ортаға да, ауыз судың түзілуіне де әсер етудің антропогендік және тұрмыстық факторларын айқындады.
Тірек сөздер
Авторлар туралы
С. АзатҚазақстан
Сейтхан Азат
Алматы
С. Қабдрахманова
Қазақстан
Алматы
А. Қабдрахманова
Қазақстан
Алматы
Қ. Әбдиев
Қазақстан
Алматы
Қ. Арып
Қазақстан
Қадиран Арып
Алматы
Е. Көлдеев
Қазақстан
Ержан Итеменұлы Көлдеев
Алматы
Б. Халхабай
Қазақстан
Бостандық Халхабай
Алматы
Ш. Сұлтахан
Қазақстан
Шыңғыхан Темірханұлы Султахан
Алматы
А. Рәш
Қазақстан
Әйгерім Жәнібекқызы Рәш
Алматы
Әдебиет тізімі
1. Целевые показатели к Протоколу по проблемам воды и здоровья Конвенции по охране и использованию трансграничных водотоков и международных озер. – Астана, 2017. – 52 с.
2. Ю.Г. Тулендинова, Л.В. Швецова Хозяйственное использование водных объектов на территории Павлодарской области Республики Казахстан // Материалы IX Всероссийской научно-практической конференции Томск, 21–23 апреля 2020 г. C. 376–379. https://doi.org/10.17223/978-5-94621-954-9-2020-89
3. Павлодарская область: природные ресурсы // Казахстан. URL: https://kz.all.biz/prirodnyeresursypavlodarskayaoblast-srd70012
4. Климатические условия Павлодарской области // TimeBiology. URL: http://www.timebiology.ru/tmbls1087-1.html
5. Шаймерденов Н.Р. Водное хозяйство Казахстана. Астана: Ассоциация водного хозяйства Казахстана, 2007, с. 55.
6. Ю.И. Винокуров региональные экологические проблемы в трансграничных бассейнах рек Урал и Иртыш // Известия Российской академии наук. Серия географическая. – 2010. - № 3. – С. 95–104.
7. Экологические риски в трансграничном бассейне р. Иртыш / Ю.И. Винокуров, В.П. Галахов, А.Б. Голубева, А.Т. Зиновьев, Е.Д. Кошелева, Б.А. Красноярова, О.В. Ловцкая, С.Г. Платонова, И.Д. Рыбкина, О.С. Сизов, В.В. Скрипко, Н.В. Стоящева / науч. ред. Ю.И. Винокуров. – Новосибирск: Изд-во СО РАН, 2014. – 161 с.
8. Yang D., Ye B., Shiklomanov A. Discharge characteristics and changes over the Ob River watershed in Siberia // Journal of Hydrometeorology. – 2004. – V. 5 (4). – P. 595–610. https://doi.org/10.1175/15257541(2004)005<0595:DCACOT>2.0.CO;2
9. Hrkal Z., Gadalia A., Rigaudiere P. Will the river Irtysh survive the year 2030? Impact of long_term unsuitable land use and water management of the upper stretch of the river catchment (North Kazakhstan) // Environmental Geology. – 2006. – V. 50. – Iss. 5. – P. 717–723. https://doi.org/10.1007/s00254-006-0244-y
10. Hydrological changes of the Irtysh River and the possible causes / F. Huang, Z. Xia, F. Li, L. Guo, F. Yang // Water resources management. – 2012. – V. 26. – No. 11. – P. 3195–3208. https://doi.org/10.1007/s11269-012-0067-4
11. Адрышев А.К., Сагынганова И.К. Источники загрязнения тяжелыми металлами рек Иртыш и Ульба / Вестник ВКГТУ. Экология № 3. – Усть-Каменогорск, 2008. – С. 110–115.
12. Айдарханова А.К., Кумисханова С.Б., Ляхова О.Н., Тлеуканов Е.Н. Оценка «фоновых» концентраций естественных и искусственных радионуклидов в воде водных объектов Восточно-Казахстанской области // Вестник НЯЦ РК, выпуск 2, июнь 2020. – С. 93–68.
13. Saet Yu.E., Revich B.A., Yanin Ya.P., Smirnova R.S., Basharkevich I.L., Onishchenko T.L., Pavlova L.N., Trefilova N.Ya., Achkasov A.I, Sarkisyan S.Sh. Geokhimiya okruzhayushchey sredy [Geochemistry of environment]. Moscow, Nedra Publ., 1990. 38 p.
14. Арынова Ш.Ж., Рихванов Л.П. Эколого-геохимическая оценка территории Павлодарской области (Республика Казахстан) по данным изучения элементного состава солевых отложений питьевых вод // Вестник ЗабГУ, №12 (127). – 2015. – с. 4–10.
15. Nugumanova, L., Frey M., Yemelina, N., Yugay, S. (2017) Environmental problems and policies in Kazakhstan: Air pollution, waste and water. IOS Working Papers, Regensburg, no. 366, 40 p., http://hdl.handle.net/10419/162150
16. Azhayev G., Esimova D., Sonko S. M., Safarov R., Shomanova Zh., Sambou A. (2020). Geoecological environmental evaluation of Pavlodar region of the Republic of Kazakhstan as a factor of perspectives for touristic activity // GeoJournal of Tourism and Geosites. 28. 104–113. https://doi.org/10.30892/gtg.28108-455.
17. Tussupova K, Hjorth P, Berndtsson R. Access to Drinking Water and Sanitation in Rural Kazakhstan. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2016 Nov. 9;13(11):1115. https://doi.org/10.3390/ijerph13111115
18. Regulation of the Government of the Republic of Kazakhstan on Sector Program. “Drinking Water” for 2002–2010; Government of the Republic of Kazakhstan: Astana, Kazakhstan, 2002.
19. Government of the Republic of Kazakhstan. “Ak Bulak” Water Program 2011–2020; Government of the Republic of Kazakhstan: Astana, Kazakhstan, 2011.
20. Bekturganov, Z.; Tussupova, K.; Berndtsson, R.; Sharapatova, N.; Aryngazin, K.; Zhanasova, M. Water related health problems in Central Asia—A review. Water 2016, 8, 219.
21. https://www.inform.kz/ru/kachestvo-vody-proverili-vmayskom-gruppovom-vodoprovode-v-pavlodarskoyoblasti_a3777869
22. Санитарные правила «Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов» с изменениями от 11.12.2022 г. Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 февраля 2023 года № 26. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 20 февраля 2023 года № 31934/
23. Хамзина Ш.Ш., Шарипова З.М., Омарова Г.М. Водные ресурсы Павлодарской области, их охрана и рациональное использование // Учебное пособие. / Ш.Ш. Хамзина, З.М. Шарипова, Г.М. Омарова – Павлодар: Инновац. Евраз. ун-т, 2013. – 248 с.
24. Quality manual of drinking water; 4th ed. of WHO; Geneva; 2011; 1: 258.
25. Супотницкий М.В. Микроорганизмы, токсины и эпидемии. 2-е изд. М.; 2005.
26. Обнаружение и идентификация Pseudomonas aeruginosa в объектах окружающей среды (пищевых продуктах, воде, сточных жидкостях): Методические рекомендации. М.: МНИИГ им. Ф.Ф. Эрисмана; 1986.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Азат С., Қабдрахманова С., Қабдрахманова А., Әбдиев Қ., Арып Қ., Көлдеев Е., Халхабай Б., Сұлтахан Ш., Рәш А. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫ МАЙ АУДАНЫНЫҢ АУЫЗ СУ САПАСЫНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ. ҚР ҰЯО жаршысы. 2023;(2):25-32. https://doi.org/10.52676/1729-7885-2023-2-25-32
For citation:
Azat S., Kabdrakhmanova S., Kabdrakhmanova A., Abdiyev K., Aryp K., Kuldeyev E., Khalkhabay B., Sultakhan Sh., Rash A. QUALITATIVE INDICATORS OF DRINKING WATER OF THE MAYSKY DISTRICT PAVLODAR REGION OF THE REPUBLIC KAZAKHSTAN. NNC RK Bulletin. 2023;(2):25-32. (In Russ.) https://doi.org/10.52676/1729-7885-2023-2-25-32