СТЕАРИН ҚЫШҚЫЛЫ МЕН ТОЛУОЛДЫҢ ҚАТЫСУЫМЕН Ti-Al-Nb ЖҮЙЕСІНІҢ ҰНТАҚ ҚОСПАЛАРЫН ЖОҒАРЫ ЭНЕРГИЯЛЫ ҰНТАҚТАУ ӘДІСІН ОҢТАЙЛАНДЫРУ

Бұл жұмыста технологиялық процесті басқару агенттерінің Ti-Al-Nb жүйесінің ұнтақ қоспаларының морфологиясы мен құрылымдық-фазалық күйіне әсері зерттелді. Ti-Al-Nb жүйесінің ұнтақ қоспаларын ұнтақтау әдістемесін жетілдіру үшін планетарлық-шарлы диірменде стеарин қышқылы мен сұйық толуол негізіндегі технологиялық процесті басқару агенттері қосылған ұнтақтардың екі түрі дайындалды. Агенттер қосылған композицияларды ұнтақтау процесі 550 айн/мин температурада 30, 60, 120, 180 минут бойы жүргізілді.

Зерттеу барысында стеарин қышқылы мен сұйық толуолды қолдану арқылы бөлшектер морфологиясының эволюциясы ұқсас сипатта болғандығы анықталды. Агенттің стеарин қышқылы процесінің реттеушісі ретіндегі ұнтақ морфологиясының эволюциясына әсері сұйық толуолға қарағанда көбірек болды, өйткені ол ұнтақтарды суық дәнекерлеу процесін тиімдірек бәсеңдетті. Толуолды қолдана отырып, 120 және 180 минут ішінде жоғары энергиялы ұнтақтау кезінде қажетсіз карбид фазалары пайда болады.

1. K. R. Cardoso, C. A. D. Rodrigues, “Processing of Aluminium Alloys Containing Titanium addition by Mechanical Alloying”, Materials Science and EngineeringA, vol. 375, (2004), 1202–1207.

2. Z. M. Sun, H. Hashimoto, “Fabrication of TiAl alloys by MA-PDS process and mechanical properties”, Intermetallics, vol. 11, (2003), 826–830.

3. K. Uenishi, T. Marsobara, “Nanostructured Titanium Aluminides and Their Composites Formed by Combustion Synthesis of Mechanically Alloyed Powders”, Scripta Materialia, vol. 44, (2001), 2094– 2098.

4. S. H. Kim, H. H. Chung, “Effect of B on the Microstructure and Mechanical Properties of Mechanically milled TiAl Alloys”, Metallurgical and Materials TransactionA, vol. 20, (1998), 2273–2276.

5. E. Szewczak, J. Paszula, A. V. Lenov and H. Matyja, “Explosive Consolidation of Mechanically Alloyed TiAl Alloys”, Materials Science and Engineering A, vol. 226, (1997), 115–118.

6. S. Dymek, M. Wrobel, “Effect of 5at% Addition of Cr, V and W on Microstructure and Mechanical Properties of γ-TiAl Based Alloys”, Archives of Metallurgy and Materials, Vol. 5, (2006), 97–101.

7. L. Lu, M. O. Lai and F. H. Froes, “The Mechanical Alloying of Titanium Aluminides”, JOM, vol. 54, (2002), 62–66.

8. C. Suryanarayana, “Recent Developments in Mechanical Alloying”, Rev. Adv. Mater. Sci., vol. 18, (2008), 203–211.

9. E. Paransky, E. Y. Gutmanas, I. Gotman and M. Koczak, “Pressure Assisted Reactive Synthesis Of Titanium Aluminides From Dense 50Al-50Ti Elemental Powder Blends”, Metallurgical and Materials Transaction A, vol. 27, (1996), 2130–2135.

10. S. C. Tjong and Hayden Chen, “Nanocrystalline Materials and Coatings”, Materials Science and Engineering R, vol. 45, (2004), 14–36.

11. F. H. Froes, C. Suryanarayana, K. Russel and C. G. Li, “Synthesis of Intermetallics by Mechanical Alloying”, Materials Science and Engineering A, vol. 192, (1995), 612–623.

12. Y.Mishin, Chr.Herzig, “Diffusion in the Ti-Al system”, Acta Materials, vol. 48, (2000), 591-562.

13. M. Sherif El-Eskandarany, “Mechanical Alloying for Fabrication of Advanced Engineering Materials”, William Andrew Publication, USA, (2001).

14. L.Shaw, M. Zawarach, “Effect of Process-control_agent on Mechanical Alloying of Nanostructured Alluminum Alloys”, Metallurgical and Materials TransactionsA, vol. 34, (2003), 159–166.

15. Y. F. Zhang, L. Lu and S. M. Yap, “Prediction of The Amount of PCA for Mechanical Milling”, Materials Processing Technology, vol. 89-90, (1999), 260–264.

16. S. Kleiner, F. Bertocco, F. A. Khalid and O. Beffort, “Decomposition of Process Control Agent During Mechanical Milling and Its Influence on Displacement Reactions in the Al-TiO2 System”, Materials Chemistry and Physics, vol. 89, (2005), 362–366.

17. C.Suryanarayana, “Mechanical Alloying and Milling”, Progress in Materials Science, vol. 46, (2001), 100–140.

18. L. Lu, M. O. Lai, “Mechanical Alloying”, Kluwer Academic Publishers, Boston, (1998).

19. Абдульменова Е. В. Влияние температуры отжига на структуру порошкового никелида титана / Е. В. Абдульменова, О. Ю. Ваулина, С. Н. Кульков // Перспективные материалы конструкционного и медицинского назначения: сборник трудов Международной научно-технической молодежной конференции, г. Томск, 26–30 ноября 2018 г. – Томск : Изд-во ТПУ. – 2018. – С. 333–334.

20. I. Matuła, M, Zubko and G. Dercz “Role of Sn as a Process Control Agent on Mechanical Alloying Behavior of Nanocrystalline Titanium Based Powders” vol. 13, (2020).

21. L.Y. Chen, J.Q. Xu, H. Choi, Processing and properties of magnesium containing a dense uniform dispersion of nanoparticles, Nature 528 (2015) 539.

22. M. Bououdina, Z.X. Guo, Characterization of structural stability of (Ti(H2)+22Al +23Nb) powder mixtures during mechanical alloying, Mater. Sci. Eng., A 332 (2002) 210– 222.

23. M. Bououdina, Z. Luklinska, Z.X. Guo, Effect of milling conditions on structural evolution and phase stability of [Ti(H2)+Al+Nb] powder mixtures, Mater. Sci. Eng., A 474 (2008) 173–180.

24. T. Ungár, Microstructural parameters from X-ray diffraction peak broadening, Scr. Mater. 51 (2004) 777–781.

25. Y.L. Chen, Y.H. Hu, C.A. Hsieh, Competition between elements during mechanical alloying in an octonary multiprincipal-element alloy system, J. Alloys Compd. 481 (2009) 768–775.

26. N.J. Petch, The cleavage strength of polycrystals, J. Iron Steel Instit. 174 (1953) 25–28.

27. Y. Wang, H. Choo, Influence of texture on Hall-Petch relationships in an Mg alloy, Acta Mater. 81 (2014) 83–97.