АҒЫНДЫ СУЛАРДЫ ПОЛЛЮТАНТТАРДАН КАРБОНАТТЫ ШЛАММЕН АДСОРБЦИЯЛЫҚ ТАЗАРТУ

Өнеркәсіптік кәсіпорындардың техникалық қажеттіліктері үшін суды пайдалану кезінде оны энергия және ресурстарды көп қажет ететін шекті рұқсат етілген концентрациялардың нормативтік нормаларына дейін тазарту қажет. Өнеркәсіптік ағынды суларды әртүрлі ластаушы заттардан тиімді тазарту үшін ағынды суларды тазартудың жоғары дәрежесін көрсететін және қымбат емес әртүрлі өнеркәсіптердің қалдықтары жиі қолданылуда.

Мақалада карбонатты шламды адсорбент ретінде пайдаланылады – жылу электр станцияларының химиялық су тазарту цехтарының ірі тоннажды қалдықтары. Бұл жұмыс сорбциялық материалдың – түйіршікті модификацияланған карбонатты шламның (ГрМКШ) сипаттамаларын зерттеу нәтижелерін ұсынады. Ағынды суларды фенолдардан тазарту үшін ГрМКШ сорбциялық материалды қолданудың тиімділігі туралы деректер келтірілген: динамикалық жағдайларда шығыс адсорбция қисығы алынған, фенолдардан ағынды суларды тазарту тиімділігі есептелген, ол 99,2% құрайды. Poesilia reticulata Pet. түрінің балықтарына және шаян тәрізділер Daphnia magna Str. фенолға қаныққан ГрМКШ сулы сығындысының биотестісінің нәтижелері берілген. Тазартылған судың зерттелетін объектілерге өткір токсикалық әсер етпейтіні дәлелденді.

1. Singh A., Pal D.B., Mohammad A., Alhazmi A., Haque S., Yoon T., Srivastava N., Gupta V.K. Biological remediation technologies for dyes and heavy metals in wastewater treatment: New insight // Bioresour Technol. – 2022. – Vol. 343. – Art. 126154.

2. Ahmed S.F. [et al.] Recent developments in physical, biological, chemical, and hybrid treatment techniques for removing emerging contaminants from wastewater // Journal of Hazardous Materials. – 2021. – Vol. 416. – Art. 125912/

3. Goncharuk V. V., Kovalenko V. F. Characteristics of Sea Water Self-Purification Processes in the Black Sea Based on the Results of Biotesting // Journal of Water Chemistry and Technology. – 2019. – Vol. 41. – P. 391–395.

4. Diehl K., Hagendorf U., Hahn J. Biotests for assessing the purifying performance of landfill seepage water treatment processes; Biotests zur Beurteilung der Reinigungsleistung von Deponiesickerwasserbehandlungsverfahren // Entsorgungspraxis. – 1995. – Vol. 13.

5. Qiu S. et al. Methods for Contaminated Water Biotesting // Asian Journal of Water, Environment and Pollution. – 2022. – Vol. 19. – No. 3. – P. 31–36.

6. Balakina M. M. et al. Capabilities of Ultra-and Nanofiltration in the Purification of Dnieper Water from Natural Organic Compounds // Journal of Water Chemistry and Technology. – 2021. – Vol. 43. – P. 342–347.

7. Bukatenko N., Zinchenko M. Environmental Safety of Waste Detergent Solutions // Materials Science Forum. – Trans Tech Publications Ltd., 2020. – Vol. 1006. – P. 202–207.

8. Qiu S. et al. Microbiology of Contaminated Water // Asian Journal of Water, Environment and Pollution. – 2022. – Vol. 19. – No. 4. – P. 55–61.

9. Removal of Bisphenol A (BPA) in a nitrifying system with immobilized biomass / M. Zielińska [et al.] // Bioresour Technol. – 2014. – No. 171. – P. 305–317.

10. Gryta M, Karakulski K, Morawski A.W. Purification of oily wastewater by hybrid UF/MD // Water Research. – 2001. – Vol. 35. – Iss.15. – P. 3665–3669.

11. Yongjuan Xie, Li Zeng, Ping Wang, Xudong Wu, Tianjiao Feng. Water cost for water purification: Renewability assessment of a typical wastewater treatment plant in China // Journal of Cleaner Production. – 2022.–Vol. 349. – Art. 131474.

12. Rayna Bryaskova, Nelly Georgieva, Daniela Pencheva, Zlatina Todorova, Nevena Lazarova, Todor Kantardjiev Synthesis and characterization of hybrid materials with embedded silver nanoparticles and their application as antimicrobial matrices for waste water purification // Colloids and Surfaces A: Physicochemical and Engineering Aspects. – 2014. – Vol. 444. – P. 114–119.

13. Ling Shao, G.Q. Chen // Water Footprint Assessment for Wastewater Treatment: Method, Indicator, and Application. Environ. Sci. Technol. – 2013. – Vol. 47. – Iss. 14. – P. 7787–7794.

14. Nikolaeva L.A., Golubchikov M.A., Minneyarova A.R. Research on the Mechanism and Kinetics of Oil-Product Adsorption from Industrial Wastewater by a Modified Hydrophobic Carbonate Sludge // Chemical and Petroleum Engineering. – 2018. – Vol. 53. Iss. 11–12. P. 806–813.

15. Гусейнова С.А. Применение метода биотестирования для оценки качества вод Центрально-Каспийского участка // Юг России: экология, развитие. – 2009. – № 4. – С. 43–47.

16. ПНД Ф 14.1:2:4.177-02 Методика измерений массовой концентрации фенола в пробах питьевых, природных и сточных вод методом газожидкостной хроматографии. – Москва: ФБУ «ФЦАО», 2011. – 20 с.

17. Руководство по определению методом биотестирования токсичности вод, донных отложений, загрязняющих веществ и буровых растворов: утв. Первый заместитель Министра природных ресурсов РФ Н.Н. Михеев 27.04. 2001 г. – М.:РЭФИА, НИА-Природа, 2001. – 102 с.

18. Об утверждении методических указаний по разработке нормативов качества воды водных объектов рыбохозяйственного значения, в том числе нормативов предельно допустимых концентраций вредных веществ в водах водных объектов рыбохозяйственного значения: Приказ Росрыболовства от 04.08.2009 № 695 // Бюллетень нормативных актов федеральных органов исполнительной власти. – 2009. – 43, (26 окт.). № 695.

19. МР № ЦОС ПВ Р 005-95 Методические рекомендации по применению методов биотестирования для оценки качества воды в системах хозяйственно-питьевого водоснабжения.– Москва: Госстандарт, 1995. – 24 с.

20. Олькова, А.С. Условия культивирования и многообразие тест-функций Daphnia magna Straus при биотестировании / А.С. Олькова // Вода и экология. – 2017. – № 1. – С. 63–82.

21. Ряховский М.С. Динамика сорбции нефтепродуктов и фенолов из водных растворов на комплексной загрузке из активированных углей // Современные проблемы науки и образования. – 2015. – № 2–3.

22. Белова Т.П., Ратчина Т.И. Динамика сорбции меди, никеля и кобальта катионитом ку-2-8 в водородной форме // Успехи современного естествознания. – 2022. – № 3. – С. 92–96.