ССП АУМАҒЫНДА ӨСЕТІН АҚ ШИДІҢ (ACHNATHERUM SPLENDENS) ЦИТОГЕНЕТИКАЛЫҚ ПАРАМЕТРЛЕРІ
https://doi.org/10.52676/1729-7885-2024-4-108-112
Аннотация
Өсімдіктердің цитогенетикалық көрсеткіштеріне 3Н радионуклидінің ықтимал әсерін зерттеу үшін құрамында 3Н радионуклидінің мөлшері жоғары жер асты сулары көтерілетін аймақта өсетін өсімдіктерді зерттеулер жүргізілді. Шидің (Achnatherum splendens) цитогенетикалық көрсеткіштері зерттелінді. Өсімдіктердің цитогенетикалық құрылымына 3Н радионуклидінің әсері бағаланды. Зерттеу барысында осы экспериментте зерттелген концентрация аясында шидің (Achnatherum splendens) цитогенетикалық құрылымына 3Н радионуклидінің әсері анықталды.
Қолдауымен: Бұл зерттеулер Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігінің «Қазақстан Республикасында атом энергетикасын дамыту» ғылыми-техникалық бағдарламасы (IRN – BR24792713) негізінде қаржыландырылды.
Авторлар туралы
К. С. Минкенова
ҚР ҰЯО РМК «Радиациялық қауіпсіздік және экология институты» филиалы
Қазақстан
Қазақстан
Курчатов
А. В. Паницкий
ҚР ҰЯО РМК «Радиациялық қауіпсіздік және экология институты» филиалы
Қазақстан
Қазақстан
Курчатов
А. Н. Мамырбаева
ҚР ҰЯО РМК «Радиациялық қауіпсіздік және экология институты» филиалы
Қазақстан
Қазақстан
Курчатов
Әдебиет тізімі
1. Акчурин И.А. Семей ядролық полигоны. Құрылуы, қалыптасуы, қызметі / И.А. Акчурин. – М.: Голден-Би, 2007. – 225 б.
2. КСРО ядролық сынақтары: полигондардың қазіргі радиоэкологиялық жағдайы / В.А. Логачев ред-ған. – М.: АТ. бас., 2002. – 639 б.
3. Э.Г. Батырбеков. Семей сынақ полигонын кешенді радиоэкологиялық зерттеу / Э.Г. Батырбеков, А.О. Айдарханов, В.А. Витюк [және басқ.]. – ҚР ҰЯО РМК, 2021. – 340 б.
4. Айдарханов А.О. Бұрынғы Семей сынақ полигонындағы Шаған өзенінің жайылмасының радиоактивті ластану сипаттамасы: биол.ғыл.канд. автореф. дис.: 03.01.01 / Айдарханов Асан Оралханович. – Обнинск, 2013.
5. Айдарханов А.О., Лукашенко С.Н., Субботин С.Б., Эдомин В.И., Генова С.В және басқ., Шаған өз. экожүйесінің жай-күйі және оны қалыптастырудың негізгі механизмі // Қазақстанның радиоэкологиясының өзекті мәселелері [Радиациялық қауіпсіздік және экология институтының 2007-2009 жылдардағы еңбектер жинағы] / А.О. Айдарханов, С.Н. Лукашенко, С.Б. Субботин [және басқ.] – Павлодар: Баспа үйі, 2010. – 2-шығ. – Б. 9–55.
6. Лукашенко С.Н., Ларионова Н.В., Зарембо В.П. Қазақстан Республикасының инновациялық патенті. № 29721. Үлгілерден су алу қондырғысы //Электронды бюллетень. Астана, 2015. – бюллетень № 4. [Электрондық ресурс] URL: http://kzpatents.com/4-ip29721-ustrojjstvo-dlyaizvlecheniya-vody-iz-obrazcov.html.
7. Тритий. Судың сапасы – берілген шоғырлануға сәйкес келетін тритий белсенділігін анықтау – сцинтилляциялық есептеудің сұйық әдісі. Қазақстан Республикасында есептік тіркеу 2000.03.07 № 116/149: Халықаралық стандарт ISO 9698/1989.
8. Моисеев А.А. Дозиметрия және радиациялық гигиена бойынша нұсқаулық / А.А. Моисеев, В.И. Иванов. – М: Энергоатомиздат, 1984. – 292 б.
9. Паушева З.В. Өсімдік цитологиясы бойынша семинар / З.В. Паушева. – М.: Колос, 1980. – 225 б.
10. Geras’kin S., Evseeva T., Oudalova A. Plants as a tool for the environmental health assessment. Encyclopedia of Environmental Health. Second edition. – Elsevier, 2019. – Vol. 5. – P. 239–248.
11. Streffer, C. Low dose exposures in the environment. Doseeffect relations and risk evaluation/ C. Streffer, H. Bolt, D. Follesdal [et al.]. – Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag, 2004. – 471 p. – ISBN 978-3-662-08422-9.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Минкенова К.С., Паницкий А.В., Мамырбаева А.Н. ССП АУМАҒЫНДА ӨСЕТІН АҚ ШИДІҢ (ACHNATHERUM SPLENDENS) ЦИТОГЕНЕТИКАЛЫҚ ПАРАМЕТРЛЕРІ. ҚР ҰЯО жаршысы. 2024;(4):108-112. https://doi.org/10.52676/1729-7885-2024-4-108-112
For citation:
Minkenova K.S., Panitskiy A.V., Mamirbayeva A.N. CYTOGENETIC PARAMETERS OF THE CHEE GRASS (AСHNATHERUM SPLENDENS) GROWING AT THE STS AREA. NNC RK Bulletin. 2024;(4):108-112. (In Kazakh) https://doi.org/10.52676/1729-7885-2024-4-108-112
Қараулар:
167
Мақаланы эл. пошта арқылы жіберу 