АДАМНЫҢ АПАТТЫҚ ДОЗИМЕТРИЯСЫ ҮШІН ЭПР-СПЕКТРЛЕРДІ ӨЛШЕУ ПАРАМЕТРЛЕРІН ОҢТАЙЛАНДЫРУ ӘДІСІН ҚОЛДАНУ

Әлемдік әдеби деректерден 0,5 Гр және одан жоғары дозалар пайдаланылатын апаттық дозиметрия мақсатында ЭПР әдісін пайдаланған кезде эксперименттік дозаны есептеудің сапасы мен дұрыстығы спектрлерді тіркеу параметрлеріне (жинақтау уақыты, микротолқынды қалындық) байланысты екені белгілі.

Бұл мақалада жергілікті радиациялық оқиға жағдайында адамның тіс эмальында ЭПР спектрлерін тіркеу параметрін оңтайландыру әдісін әзірлеу және қолдану нәтижелері сипатталған. Зерттеу 1 Гр-ден 5 Гр-ге дейін доза диапазонында сәулеленген адамның тіс эмальының үлгілерінде жүргізілді. Нәтижелер 5 МВт микротолқынды қалындығында апаттық сәулелену дозалары диапазоны үшін адамның тіс эмальының ЭПР спектрлерінің сапасын жақсартудың ең тиімді параметрі екенін көрсетті. ЭПР спектрлерін тіркеу параметрін оңтайландыру, атап айтқанда микротолқынды қалындығы, өлшеу жүргізілетін спектрометрлердің әртүрлі түрлерін ескере отырып, апаттық сәулелену дозалары диапазоны үшін алынған спектрлердің сапасын арттырады.

1. International Atomic Energy Agency (IAEA), Environmental Consequences of the Chernobyl Accident and Their Remediation: Twenty Years of Experience, IAEA Radiological Assessment Reports Series, 2006.

2. International Atomic Energy Agency (IAEA), The Fukushima Daiichi Accident, 2015.

3. International Atomic Energy Agency (IAEA), The Radiological Accident in Chilca, 2018.

4. TMT HANDBOOK, Triage, Monitoring and Treatment of People Exposed to Ionizing Radiation Following a Malevolent Act, 2009.

5. Romanyukha A. et al. Q-band electron paramagnetic resonance dosimetry in tooth: biopsy procedure and determination of dose detection limit // Radiat. Environ. Biophys. – 2014. Vol. 53. – P. 305–310.

6. Williams B.B., et al. In vivo EPR tooth dosimetry for triage after a radiation event involving large populations, // Radiat. Environ. Biophys. – 2014. – Vol. 53. – P. 335– 346.

7. Nakai Y., et al. Effects of ultraviolet rays on L-band in vivo EPR dosimetry using tooth enamel // Appl. Magn. Reson. – 2022. – Vol. 53. P. 305–318.

8. Beinke C., et al. Contribution of biological and EPR dosimetry to the medical management support of acute radiation health effects // Appl. Mang. Reson. – 2022. – Vol. 53. – P. 265–287.

9. Fattibene P., et al. The 4th international comparison on EPR dosimetry with tooth enamel: Part 1: Report on the results // Radiation Measurements. – 2011. – Vol. 46, Issue 9. – P.765-771.

10. Zhumadilov, K. EPR dosimetry study for population residing in the vicinity of fallout trace for nuclear test on 7 August 1962 // Radiation Protection Dosimetry. – 2016. – Vol. 172. – P. 260–264.

11. Жумадилов К.Ш., Иванников А.И., Степаненко В.Ф., Хоши М. Оценка степени воздействия испытаний на полигоне Лобнор (Китай) на население Республики Казахстан методом эпр дозиметрии // Вестник НЯЦ РК. – 2018. – № 1(78). – С. 53–57.

12. Жумадилов К.Ш., Иванников А.И., Сарсенова С.М., Степаненко В.Ф., Хоши М. Результаты ЭПР дозиметрии по зубной эмали населения, проживающего вблизи Семипалатинского ядерного полигона // Вестник НЯЦ РК. – 2018. – № 1(73). – С. 49–52.

13. Оразалина И.С., Абышев Б.К., Иванников А.И., Жумадилов К.Ш. Сравнительный анализ фоновых доз, полученных ЭПР методом по зубной эмали жителей городов Степногорск и Семипалатинск // Вестник НЯЦ РК. – 2018. – № 1(73). – С. 49–52.

14. Жумадилов К. Ш., Иванников А. И., Степаненко В. Ф., Хоши М. Оптимизация параметров измерений ЭПР дозиметрических спектров образцов зубной эмали // Вестник Карагандинского университета. Cерия: Физика. – 2018. – № 3(91). – С. 29–36.

15. Park J.I., et al. Dependence of radiation-induced signals on geometry of tooth enamel using a 1.15 GHz electron paramagnetic resonance spectrometer: improvement of dosimetric accuracy // Health Phys. – 2021. – Vol. 120. – P. 152–162.

16. Yamaguchi I., et al. L-band electron paramagnetic resonance tooth dosimetry applied to affected cattle teeth in Fukushima // Appl. Sci. – 2021. – Vol. 11. – P. 1187– 1193.