САЛЫСТЫРМАЛЫ ӘДІСПЕН НЕЙТРОНДЫ БЕЛСЕНДІРУ ТАЛДАУЫНДА ҚОЛДАНУ ҮШІН Аu ЖӘНЕ Ag МӨЛШЕРІНЕ АТТЕСТАТТАЛҒАН СТАНДАРТТЫ ҮЛГІЛЕРДІ ЗЕРТТЕУ

Мақалада қолда бар стандартты үлгілердегі (СҮ) Au мен Ag мөлшері мен таралуын зерттеу нәтижелері келтірілген. Аспаптық нейтронды-белсендіру талдау (АНБТ) әдісімен бірнеше параллель шағын үлгілер (салмағы 100 мг) бойынша Au мен Ag зерттеулер жүргізілді. Сонымен қатар, энергетикалық дисперсиялық спектрометрдегі рентген-флуоресцентті талдау (РФ) әдісі үлкен (7–10 г) үлгілердегі Ag мөлшерін зерттеді.

Параллель өлшемдердегі статистикалық өңдеу нәтижелері келтірілген, әрбір анықталған элемент үшін 100 мг үлгілер бойынша нәтижелердің жақындығы зерттелген. Ag анықтау үшін қолданылатын аспаптық әдістердің салыстыруы жүргізілді. Әрбір әдіс үшін сапаны бақылау берілген.

АНБТ әдісінде пайдалану үшін қарастырылған CҮ қолдану шекаралары анықталды.

1. Глызина Т.С., Матюгина Э.Г., Шеховцова Н.С., Горчаков Э.В. Тенденции развития методик анализа содержания благородных металлов в минеральном сырье // Международный журнал экспериментального образования. – 2015. – № 8. – С. 21–24.

2. Васильева И. Е., Шабанова Е. В., Горячева Е. М., Соцкая О. Т., Лабусов В. А., Неклюдов О. А., Дзюба А. А. Определение благородных металлов в геологических пробах четырех золоторудных месторождений северо-востока России // Журнал аналитической химии. – 2018. – Т. 73. – № 6. – С. 433–445.

3. Fagbohun B.J., Bamisaiye O.A., Ayoola F.J. et al. Identifying geochemical anomalies and spatial distribution of gold and associated elements in the Zuru Schist Belt northwest Nigeria // Arab Journal Geoscience. – 2021. – Vol. 14, No.508. https://doi.org/10.1007/s12517-021- 06828-7

4. Brand N. W. Gold Homogeneity in Certified Reference Materials; A Comparison of Five Manufacturers // Journal. Explore Association of Applied Geochemists. – 2015. – No.169. – P. 1.

5. Rodríguez N., Yoho M. & Landsberger S. Determination of Ag, Au, Cu and Zn in ore samples from two Mexican mines by various thermal and epithermal NAA techniques // Journal Radioanalytical and Nuclear Chemistry. –2016. – Vol. 307. – P. 955–961. https://doi.org/10.1007/s10967-015-4277-0

6. Silachyov I.Yu., Glagolev V.A. Comparator neutron activation analysis of the solid volumetric rock samples for gold content // International Journal of Biology and Сhemisty. – 2022. – Vol. 15, No. 1. – P. 90–101. https://doi.org/10.26577/ijbch.2022.v15.i1.010

7. Ленник С.Г., Бедельбекова К.А., Соколенко Е.К. Использование пневмотранспортной системы на реакторе ВВР-К для определения содержания золота в геологических образцах // Вестник НЯЦ РК. – 2024. – Т. 3, № 99. – C. 44–48. https://doi.org/10.52676/1729-7885-2024-3-44-48

8. Certified Reference Materials for mining and exploration. https://www.oreas.com/crm

9. Oreas_Каталог_08.04.2022.cdr // https://enprotech.ru/wpcontent/themes/inproteh/docs/OREAS_2020.pdf

10. Отраслевой реестр стандартных образцов Федерального государственного бюджетного учреждения «Всероссийский научно-исследовательский институт минерального сырья имени Н.М. Федоровского» (ФГБУ «ВИМС») // https://vims-geo.ru/ru/activity/mimo/otraslevye_reestri/otraslevoj-reestr-standartnyh-obrazcov/

11. Research Reactor Database (RRDB) // IAEA. https://nucleus.iaea.org/RRDB/RR/ReactorSearch.aspx

12. Use of Research Reactors for Neutron Activation Analysis (2001) // IAEA-TECDOC-1215. – 98 p. – ISSN 1011- 4289. https://pub.iaea.org/MTCD/publications/PDF/te_1215_prn.pdf

13. Зайдель А.Н. Ошибки измерений физических величин. – Л.: «Наука», 1974.

14. ISO 13528:2022 (2022) Statistical Methods for Use in Proficiency Testing by Interlaboratory Comparisons. Genève, Switzerland // https://www.iso.org/standard/78879.html

15. JCGM GUM-1:2023Guide to the expression of uncertainty in measurement – Part 6: Developing and using measurement models // https://www.bipm.org/documents/20126/2071204/JCGM_GUM_6_2020.pdf

16. Определение элементного состава порошковых проб различных материалов на рентгено-флуоресцентном энергодисперсионном приборе с полупроводниковым детектором РЛП-21. Внесена в ГСИ РК под номером KZ.06.01.00421-2022 // https://ksm.kz/reestr/mvi/