КСЕНОН ИОНДАРЫМЕН СӘУЛЕЛЕНГЕН BaFBr КРИСТАЛДАРЫНЫҢ ЛЮМИНЕСЦЕНТТІК ҚАСИЕТТЕРІ

300 K температурада 1,75 МэВ/нуклон меншікті энергиясы бар ксенон иондарымен сәулеленген BaFBr монокристалдарының фотолюминесценттік қасиеттері зерттелді. Кристалдар оттегі қоспаларын азайту үшін Штебер әдісімен өсірілді. Иондық сәулелену флюенсінің жоғарылауымен (Ф = 1·10¹⁰–1·10¹² ион/см²) фотолюминесценция қарқындылығы артады. Спектрлерде әртүрлі оттегі-вакансиялар орталықтарынан туындаған жолақтар анықталды, оттегінің болуы BaFBr кристалдарға жүргізілген элементтік талдау деректерімен де расталады. Спектрлердің Гаусс компоненттеріне ыдырауы оттегі ақауларының жекелеген түрлерінің үлестерін анықтауға мүмкіндік берді. Алынған нәтижелер бромда орын алған вакансия негізінде туындаған бояу орталығының пайда болуы мен люминесценциядағы максимумдардың ығысуын көрсетеді. Бұл жұмыс BaFBr кристалдарындағы энергияны сақтау және релаксация механизмдерін түсінуге ықпал етеді.

1. M. Sonoda, M. Takano, J. Miyahara, and H. Kato Computed radiography utilizing scanning laser stimulated luminescence // Radiology. –1983. – Vol. 148. – P. 833. https://doi.org/10.1148/radiology.148.3.6878707

2. J.M. Spaeth, Th. Hangleiter, F.-K. Koschnick, and Th. Pawlik X-ray storage phosphors // Radiation Effects and Defects in Solids – 1995. – Vol. 135. – P. 499. https://doi.org/10.1080/10420159508229795

3. A.R. Lakshmanan Radiation induced defects and photostimulated luminescence process in BaFBr: Eu2+ // Physica Status Solidi (a). – 1996. – Vol. 153. – P. 3–27. https://doi.org/10.1002/pssa.2211530102

4. H. von Seggern Photostimulable x-ray storage phosphors: a review of present understanding // Braz. J. Phys. – 1999. – Vol. 29. – P. 254. https://doi.org/10.1590/S0103-97331999000200008

5. J.M. Spaeth // Proc. ICDIM 2000, Johannesburg-Midrand (South Africa) 2000, to be published in Radiat. Eff. Defects Solids.

6. Nicollin D., Bill H. Experimental contribution to the study of S-state ions in ionic single crystals // J of Physics C. – 1978. – Vol. 11, Issue 23. – P. 4803–4814. https://doi.org/0.1088/0022-3719/11/23/022

7. Kozlova, O. G. Rost i morfologiya kristallov [Crystal growth and morphology]. Moscow: Moscow State University Press. –1972.

8. Vilke, K. T. (1968). Metody vyrashchivaniya kristallov [Methods of crystal growth]. Leningrad: Nedra.

9. Radzhabov E., Otroshok V. Optical spectra of oxygen defects in BaFCl and BaFBr crystals // Journal of Physics and Chemistry of Solids. – 1995. – Vol. 56, Issue 1. – P. 1–7. https://doi.org/10.1016/0022-3697(94)00070-0

10. Shalaev A.A., Radzhabov E.A. Single crystal growth of BaFBr:Eu storage phosphor with alkali impurities // Journal of Crystal Growth. – 2005. – Vol. 275, Issue 1–2. – P. e775–e777. https://doi.org/10.1016/j.jcrysgro.2004. 11.092

11. T.J. Bastow, S.N. Stuart, W.G. Mcdugle, R.S. Eachus, and J.M. Spaeth Oxygen impurities in X-ray storage phosphors BaFBr and BaFCl investigated by 17O NMR // Journal of Physics: Condensed Matter. – 1994. – Vol. 6. – P. 8633. https://doi.org/10.1088/0953-8984/6/41/025

12. F.K. Koschnick // Doctoral Thesis, Paderborn 1991.

13. R. S. Eachus, F.K. Koschnick, J.M. Spaeth, R.H.D. Nuttall, and W. G. Mcdugle // Proc. Internat. Conf. Defects in Insulating Materials, Nordkirchen (Germany), Eds. O. Kanert and J.M. Spaeth, World Scientific, Singapore 1993, P. 267.

14. R. S. Eachus, R. H. D. Nuttall, W. G. McDugle, F. K. Koschnick, and J.-M. Spaeth // Proceedings of the XII Conference on Defects in Insulating Materials, edited by O. Kanert and J.-M. Spaeth. – World Scienti6c, Singapore. – 1993. –P. 1172.

15. R. S. Eachus, W. G. Mcdugle, R.H.D. Nuttall, M. T. Olm, F.K. KoscHnIck, TH. Hangleiter, and J.M. Spaeth Radiation-produced electron and hole centres in oxygencontaining BaFBr. I. EPR and ODEPR studies // Journal of Physics: Condensed Matter – 1991. – Vol. 3. – P. 9327– 9339. https://doi.org/10.1088/0953-8984/3/47/006

16. F.K. Koschnick, J.M. Spaeth, R.S. Eachus, W.G. Mcdugle, and R.H.D. Nuttall Experimental evidence for the aggregation of photostimulable centers in BaFBr:Eu2+ single crystals by cross relaxation spectroscopy // Physical Review Letters – 1991. – Vol. 67. – P. 3571. https://doi.org/10.1103/PhysRevLett.67.3571

17. Bradford M., Andrews D.A., Harrison A. et al. Photostimulated luminescence of BaFBr: Eu2+ // Journal of Luminescence. – 1997. – Vol. 72. – P. 742–744. https://doi.org/10.1016/S0022-2313(96)00176-7

18. Batentschuk M., Winnacker A., Schwartz K. et al. Storage efficiency of BaFBr:Eu2+ image plates irradiated by swift heavy ions // Journal of Luminescence. – 2007. – Vol. 125, Issue 1–2. – P. 40–44. https://doi.org/10.1016/j.jlumin.2006.08.023