EMPYREAN ДИФРАКТОМЕТРІНДЕ ҮЛГІЛЕРДІҢ РЕНТГЕН ҚҰРЫЛЫМДЫЛЫҚ ФАЗАЛЫҚ ТАЛДАУ ӘДІСТЕМЕСІНІҢ БІРШАМА АСПЕКТІЛЕРІ

2015 жылдан бастап Атом энергиясы институтында рентген құрылымдылық зерттеулер Panalytical фирмасының «Empyrean» қазіргі рентген дифрактометрінде жүргізіледі. «Empyrean» – классикалық ұнтақты және зерттеулік дифрактометрінің мүмкіндігін байланыстыратын ажырату қабылеті жоғары тік орналасқан гениометрі бар өзінің мүмкіндіктері бойынша бірегей рентгендік дифрактометр. Бюджеттік бағдарламалар, коммерциялық және гранттық жобалар бойынша жұмыстардың қатары өзіне рентген құрылымдылық зерттеулерді жүргізуді енгізеді. Әр бір жұмыста үлгілер дифрограммаларды түсіру кезінде есепке алуды қажет ететін сипаттамалық ерекшеліктері бар (геометриялық өлшемдер, қалындығы, материалдың радиобелсенділігін және т.б.). Бірнеше үлгілерге арналған дифрограммалардың жаңғыртылуын, сынаманы дайындау тәсілінің жеңілділігін, радиациялық қауіпсіздігі көзқарасынан жұмысқа арналған тиімділігін қамтамасыз ету маңызды. Дифрактограммалардың сапасын құрастырушыларды қамтамасыз ету, және де рентген құбырының ресурсының экономиясының мақсаттарында дифрактограммалардың минималды саны бойынша қажетті ақпаратты алу үшін ұмтылу керек. Мақалада конструкциялық және отындық материалдарды зерттеу кезінде сәтті қолданылатын рентген фазалық талдау әдістемесінің бөлігі ұсынылған.

1. Головкин, Б.Г. Фазовый анализ. Методы. Практика применения / Б.Г. Головкин - [Электронный ресурс].– Режим доступа: https://www.researchgate.net/publication/322223274_Fazovyj_analiz_Metody_Praktika_primenenia (05.11.2019).

2. XRD Sample Holders & Preparation. User's Guide. – Сентябрь 2007. – Кодовый номер заказа: 4022 339 11401.

3. Иванов А.Н. Дифракционные методы исследования материалов: конспект лекций по спецкурсу «Физика металлов» / А.Н. Иванов. – М.: МИСиС, 2008.– 99 с.

4. Рентгеноспектральный справочник / М.А. Блохин, И.Г. Швейцер. – М.: Наука, 1982.– 374 с.

5. Аспекты точности в дифрактометрии поликристаллов / В.И. Лисойван, С.А. Громилов.– Новосибирск: Наука, 1989.– 243 с.

6. Empyrean: руководство пользователя. – Октябрь 2010.– Кодовый номер заказа: 4022 339 16621.

7. Crystallography Open Database – an open-access collection of crystal structures // S. Gražulis, D. Chateigner, R. T. Downs, A. F. T. Yokochi, M Quirós, L. Lutterotti, E. Manakova, J. Butkus, P. Moeck & A. Le Bail // J. Appl. Cryst., 2009.– 42.– 726–729.