MKAR СЕЙСМИКАЛЫҚ СТАНЦИЯСЫНЫҢ ДЕРЕКТЕРІ БОЙЫНША ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ЖӘНЕ БАТЫС АЛТАЙ АУДАНДАРЫНДАҒЫ S-ТОЛҚЫНДАРДЫ СІҢІРУ ӨРІСІН КАРТАҒА ТҮСІРУ

MAKZ және MKAR станциялары алған Шығыс Қазақстан және Батыс Алтай аудандарындағы жергілікті жерсілкінулерінің жазбалары талданады. Sn және Pn (Sn/Pn параметрі) толқындарының максималды амплитудасы қатынасының қашықтыққа корреляциялық тәуелділігі қарастырылады. Осы тәуелділіктің негізінде қарастырылып отырған ауданның литосферасындағы S-толқындарының сіңіру өрісі картаға түсіріледі. Литосферадағы жоғары сіңіру аймақтарына ерекше назар аударылады, олар сейсмикалықпен салыстырылады. Ең жоғары сіңіру 2003 жылғы ең күшті Шу жерсілкінулерінің ошақтық аймағына сәйкес келетіні анықталды (Mw=7,3). Бұдан басқа, Семей сынақ полигоны (ССП) ауданында және одан оңтүстікке қарай жоғары сіңіру аномалиясы айқындалды. Қатты жерсілкінулерінің ошақтық аймақтарында, сондай-ақ ССП кейбір учаскелерінде көлденең толқындардың жоғары сіңу себептері талқыланады.

1. Husen, S. Postseismic fluid flow after the large subduction earthquake of Antofagasta, Chile /S. Husen, E. Kissling // Geology. – 2001. – V. 29. – No. 9. – P. 847–850.

2. Ogawa, R. Slow postseismic recovery of geoid depression formed by the 2004 Sumatra-Andaman earthquake by mantle water diffusion / R. Ogawa, K. Heki // Geophys. Res. Let. – 2007. – V. 34. L06313. https://doi.org/10.1029/2007GL029340

3. Копничев, Ю.Ф. Пространственно-временные вариации поля поглощения S-волн в очаговых зонах сильных землетрясений Тянь-Шаня / Ю.Ф. Копничев, И.Н. Соколова // Физика Земли. – 2003. – № 7. – С. 35–47.

4. Копничев, Ю.Ф. Неоднородности поля поглощения короткопериодных поперечных волн в литосфере Центральной Азии и их связь с сейсмичностью / Ю.Ф. Копничев, И.Н.Соколова // Докл. РАН. – 2011. – Т. 437. – № 1. – С. 97–101.

5. Копничев, Ю.Ф. Неоднородности поля поглощения короткопериодных поперечных волн в литосфере Восточного Тянь-Шаня и их связь с сейсмичностью / Ю.Ф. Копничев, И.Н. Соколова // Докл. РАН. – 2012. – Т. 442. – № 6. – С. 821–824.

6. Копничев, Ю.Ф. Аномалии высокого поглощения S волн и кольцевые структуры сейсмичности в литосфере Алтая: возможная подготовка сильных землетрясений / Ю.Ф. Копничев, И.Н. Соколова // Геофизические процессы и биосфера. – 2016. – Т. 15. – № 1. – С. 57–72.

7. Копничев, Ю.Ф. Пространственно-временные вариации поля поглощения поперечных волн в верхней мантии сейсмически активных и слабосейсмичных районов / Ю.Ф. Копничев, Д.Д. Гордиенко, И.Н. Соколова // Вулканология и сейсмология. – 2009. – № 1. С. 49–64.

8. Каракин, А.В. Гидродинамика и структура двухфазной астеносферы / А.В. Каракин, Л.И. Лобковский // ДАН СССР. – 1982. – Т. 268. – № 2. – С. 324–329.

9. Копничев, Ю.Ф., Анализ кольцевых структур сейсмичности в литосфере Восточного Тянь-Шаня: возможная подготовка сильных землетрясений / Ю.Ф. Копничев, И.Н.Соколова // Вестник АО «КазНИИСА». – 2017. – № 1. – С. 16–31.

10. Mikhailova, N.N. Monitoring system of the Institute of Geophysical Research of the Ministry of Energy of the Republic of Kazakhstan /N.N. Mikhailova, I.N. Sokolova // Summary of the Bulletin of the International Seismological Centre 2016 January-June. – 2019. – Vol. 53. – Issue 1. – P. 27–38.

11. Копничев, Ю.Ф. Короткопериодные сейсмические волновые поля /Ю.Ф. Копничев //М.: Наука. 1985. 176 с.

12. Ваньян, Л.Л., О природе электропроводности консолидированной коры / Л.Л. Ваньян, Р.Д. Хайндман // Физика Земли. – 1996. – № 4. – С. 5–11.

13. Копничев, Ю.Ф. Пространственно-временные вариации структуры поля поглощения поперечных волн в районе Семипалатинского полигона / Ю.Ф. Копничев, И.Н. Соколова // Физика Земли. – 2001. – № 11. – С. 73–86.

14. Sultangazin, U.M. Monitoring of temperature anomalies in the former Semipalatinsk test site / U.M. Sultangazin, E.A. Zakarin, L.F. Spivak et al. // Ser. Method. Instrum. Acad. Sci. Paris. – 1998. – V. 326. – P. 135–140.

15. Копничев, Ю.Ф. О воздействии мощных взрывов на структуру поля поглощения поперечных волн в земной коре и верхах мантии / Ю.Ф. Копничев // Докл. РАН. – 1998. – Т. 363. – № 1. – С. 819–822.

16. Михайлов, В.Н. (ред.). Испытания ядерного оружия и ядерные взрывы в мирных целях СССР, 1949–1990 гг. / В.Н. Михайлов // РФЯЦ-ВНИИЭФ. – Саров. – 1996. – 66 с.

17. Николис, Г. Самоорганизация в неравновесных системах. От диссипативных структур – к упорядоченности через флуктуации. / Г. Николис, И. Пригожин // М.: Мир. – 1979. – 512 с.

18. Барабанов, В.Л. О некоторых эффектах вибрационного сейсмического воздействия на водонасыщенную среду. Сопоставление их с эффектами удаленных сильных землетрясений / В.Л. Барабанов, А.О. Гриневский, И.Г. Киссин, А.В. Николаев // Докл. АН СССР. – 1987. – Т. 297. – № 1. – С. 53–56.