ИНФРАДЫБЫСТЫҚ ЖЕЛІСІ МЕН ЖЕЛ МОДЕЛЬДЕРІН ПАЙДАЛАНЫП МҰХИТТІҢ ШУ АЯСЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ МЕН МОДЕЛЬДЕУІ

Халықаралық мониторинг жүйесі (ХМЖ) атмосфералық жарылыстар мен тәрізді оқиғаларды айқындауына пайдаланылады. Зерттелудегі жиіліктер жолағында шу аясы табылған оқиғасына әсерін тигізу мүмкін, ерекшелігінде, микробаромдар ретінді белгілі болатын мұхиттің шулы аясы. Мұхиттағы толқындардың өзара әрекеттестігі акустикалық шуды тұрақты өңдіріп тұрады, бұл қызықтыратын сигналдарды жасыру мүмкін. Сондай шудың ықпалы ол таралу трассасы бойындағы атмосфералық жағдайларына байланысты. IFREMER океанографиялық институтымен (Франция) әзірленген мұхит толқындарының өзара әрекеттестігі моделін және, ECMWF (Ауаны ортамерзімдік болжау еуропалық орталығы) беріп тұратын, жаһандық атмосфералық модельдердің әсерлерін есепке ала отырып, авторлар бақылаудың әр түрлі модельдерінде микробаромдардың амплитудалары мен азимуттарын салыстырады. Бұл зерттеу атмосфера мен мұхиттің өзара әрекеттестігінің сипаттамаларын жақсартады деп күтілуде. Өз кезегінде, микробаромдар көздері туралы білімдерді арттыруы атмосфералық жарылыс оқиғаларды одан жақсы сипаттауына мүмкіншілік береді.

1. Campus, P. Worldwide observation in infrasonic waves / P. Campus and D. Christie // Monitoring for Atmospheric studies, Springer Geosciences, ISBN: 978-1-4020-9507-8, 2010. – Р. 185–234.

2. Donn, W. Infrasonic waves from the marine storm of April 7, 1966 / W. Donn and E. Posmentier // J. Geophys. Res. – 1967. – no. 72. – pp. 2053–2061.

3. Donn, W. Sea wave origin of microbaroms and microseisms / W. Donn and B. Naini // J. Geophys. Res., 1973. – no. 78. – Р. 4482–4488.

4. Rind, D. Microseisms at Palisades 3. Microseisms and microbaroms / D. Rind // J. Geophys. Res., 1980. – no. 85. – Р. 4854–4862.

5. Longuet-Higgins, M. A theory of the origin of microseisms / M. Longuet-Higgins // Phil. Trans. R. Soc. Lond., 1950. – vol. A, no. 243. – Р. 1–35.

6. Hasselmann, K. A statistical analysis of the generation of microseisms / K. Hasselmann // Rev. Geophys., 1963. – vol. 2, no. 1. – Р. 177–210,

7. Hasselmann, K. Feynman diagrams and interaction rules of wave-wave scattering processes / K. Hasselmann // Rev. Geophys., 1966. – vol. 1, no. 4, – Р. 1–32.

8. Ardhuin, F. Ocean wave sources of seisminc noise / F. Ardhuin, E. Stutzmann, M. Schimmel and A. Mangeney // J. Geophys. Res., 2011. – no. 116.

9. Gualtieri, L. Modelling secondary microseismic noise by normal mode summation / L. Gualtieri, E. Stutzmann, Y. Capdeville, F. Ardhuin, M. Schimmel, A. Mangeney and A. Morelli // Geophys. J. Int., 2013. – no. 193. – Р. 1732–1745.

10. Sergeant, A. Frequency-dependent noise sources in the North Atlantic Ocean / A. Sergeant, E. Stutzmann, A. Maggi, M. Schimmel, F. Ardhuin and M. Obrebski // Geochem. Geophys. Geosyst., 2013. – vol. 14, no. 00.

11. Brekhovskikh, L. Radiation of infrasound into atmosphere by surface-waves in ocean / L. Brekhovskikh, V. Goncharov, V. Hurtepov and K. Naugolny // Izvestiya Akademii Nauk SSSR Fizika Atmosfery i Okeana, 1973. – vol. 9, no. 9. – Р. 899–907.

12. Waxler, R. The radiation of atmospheric microbaroms by ocean waves / R. Waxler and K. Gilbert // J. Acoust. Soc. Am., 2006. – vol. 119, no. 5. – Р. 2651–2664.

13. Ardhuin, F. Noirse generation in the solid Earth, oceans and atmosphere, from nonlinear interacting surface gravity waves in finite depth / F. Ardhuin and T. H. C. Herbers // J. Fluid Mech., 2013. – vol. 716. – Р. 316–348.

14. Assink, J. Bidirectional infrasonic ducts associated with sudden stratospheric warming events / J. Assink, R. Waxler, P. Smets and L. Evers // J. Geophys. Res. Atm., 2014. – vol. 119. – Р. 1140–1153.

15. Waxler, R. Propagation modelling through realistic atmosphere and benchmarking / R. Waxler and J. Assink // Infrasound Monitoring for Atmospheric Studies: Challenges in Middle-atmosphere Dynamics and Societal Benefits, Springer Nature, 2018.

16. Le Pichon, A. Comparison of co-located independent ground-based middle-atmospheric wind and temperature measurements with Numerical Weather Prediction models / A. Le Pichon, J. Assink, P. Heinrich, E. Blanc, A. Charlton-Perez, C. Lee, P. Keckhut, A. Hauchecorne, R. Rüfenacht and N. Kämpfer // J. Geophys. Res. Atmos., 2015. – vol. 120.

17. Assink, J. Evaluation of wind and temperature profiles from ECMWF analysis on two hemispheres using volcanic infrasound / J. Assink, A. Le Pichon, E. Blanc, M. Kallel and L. Khemiri // J. Geophys. Res. Atmos., 2014. – vol. 119.

18. Y. Cansi, An automatic seismic event processing for detection and location: The PMCC method / Y. Cansi // Geophys. Res. Letters, 1995. – vol. 22, no. 9. – Р. 1021–1024.

19. Le Pichon, A. Recent enhancements of the PMCC infrasound signal detector / A. Le Pichon, R. Matoza, N. Brachet et Y. Cansi // Inframatics, 2010. – vol. 26. – Р. 5–8.

20. Le Pichon, A. Incorporating numerical modeling into estimates of the detection capability of the IMS infrasound network / A. Le Pichon, L. Ceranna and J. Vergoz // J. Geophys. Res. Atmos., 2012. – vol. 117, no. D5.

21. Smets, P. The life cycle of a sudden stratospheric warming from infrasonic ambient noise observations / // J. Geophys. Res. Atmos, 2014. – vol. 119, no. 21. – Р. 12084 – 12099.