ЗЕРТХАНААРАЛЫҚ САЛЫСТЫРМАЛЫ СЫНАҚТАРДЫҢ НӘТИЖЕЛЕРІ НЕГІЗІНДЕ ЖҮРГІЗІЛЕТІН ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕРДІҢ САПАСЫН БАҒАЛАУ

Мақалада халықаралық стандарттарға, соның ішінде МемСТ ISO/IEC 17025 және ISO/IEC 17043 сәйкес жүргізілетін зертханааралық салыстырмалы сынақтар процесі, сондай-ақ «Радиоэкологиялық зерттеулер орталығы» сынақ орталығының («Радиациялық қауіпсіздік және экология институты» филиалы, бұдан әрі – ҚР ҰЯО РМК РҚЭИ) осындай салыстырмалы сынақтарға қатысуы сипатталған. 2020–2024 жылдар аралығында «Агростандарт СО – XXI ғасыр» ЖШС, «Экогидроконтроль» ЖШС және ALMERA (МАГАТЭ) сияқты провайдерлер ұйымдастырған ұлттық және халықаралық салыстырмалы сынақтар бағдарламаларына қатысу тәжірибесі баяндалған. Зертханааралық салыстырмалы сынақтар шеңберіндегі өлшеу құралдары, әдістемелер, нормативтік құжаттар, зерттеу объектілері және анықталатын көрсеткіштер тізімі ұсынылған.

Ерекше назар Сынақ орталығы алған сынақ нәтижелеріне және оларды провайдерлер белгілеген нормаларға сәйкестігі дәрежесін анықтауға мүмкіндік беретін |Z| статистикалық көрсеткіші арқылы талдауға аударылды. Зертханааралық салыстырмалы сынақтарға қатысу Сынақ орталығына өз құзіреттілігін растауға ғана емес, сонымен қатар нәтижелердің сәйкес келуін, калибрлеу кезіндегі қайта өндіруге қабілеттілігін тексеруге, сондайақ өлшеу әдістеріне, персоналдың біліктілігіне немесе жабдықты калибрлеуге қатысты мәселелі аймақтарды анықтауға мүмкіндік береді. Салыстыру нәтижелері Сынақ орталығы жұмысының дәлдігі мен сенімділігін көрсетті, бұл радиоэкология және химиялық талдау саласында сынақ әдістерін дұрыс қолдану мен біліктіліктің жоғары деңгейін растайды.

1. Закон Республики Казахстан от 5 июля 2008 года № 61-IV «Об аккредитации в области оценки соответствия» (с изменениями и дополнениями по состоянию на 08.06.2024 г.)

2. О.А. Белоус. Межлабораторные сличения как способ улучшения работы научно – исследовательской лаборатории УО «ГГАУ». // Сельское хозяйство – проблемы и перспективы, Гродно. – 2016. – Т. 35. – С. 16–20.

3. ГОСТ ISO/IEC 17025:2019 «Общие требования к компетентности испытательных и калибровочных лабораторий».

4. ГОСТ ИСО/МЭК 17025-2019 «Общие требования к компетентности испытательных и калибровочных лабораторий».

5. Сертификат аккредитации Испытательный центр «Центр радиоэкологических исследований» филиала «ИРБЭ» РГП НЯЦ РК, Информационная система технического регулирования «е–КТРМ». URL: https://techreg.gov.kz

6. KZ.07.00.03126-2015 «Активность радионуклидов в счетных образцах. Методика измерений на гамма-спектрометрах с использованием программного обеспечения SpectraLine».

7. KZ.07.00.03351-2016 «Методика количественного химического анализа. Определение элементного состава горных пород, почв, грунтов и донных отложений атомно-эмиссионным с индуктивно связанной плазмой и масс-спектральным с индуктивно связанной плазмой методами».

8. ISO 18227:2014 (Е) «Качество почвы. Определение элементарного состава методом рентгеновского флуоресцентного анализа».

9. ГОСТ 30108-94 «Материалы и изделия строительные. Определение удельной эффективной активности естественных радионуклидов».

10. СП РК 2.04-109-2013 «Радиационный контроль на объектах строительства, предприятиях стройиндустрии и строительных материалов».

11. СТ РК ISO 9698-2022 «Качество воды. Тритий. Метод определения активности с помощью жидкостно-сцинтилляционного счета».

12. KZ 07.00.03104-2015 «Методика радиационного контроля. Суммарная альфа-бета-активность природных вод (пресных и минерализованных). Подготовка проб и выполнение измерений».

13. KZ.06.01.00148-2020 «Методика выполнения измерений. Определение массовой концентрации урана в моче человека методом масс-спектрометрии с индуктивно связанной плазмой с использованием внутреннего стандарта иридия».

14. ГОСТ ISO 17294-2-2019 «Качество воды. Применение масс-спектрометрии с индуктивно связанной плазмой. Часть 2. Определение некоторых элементов, включая изотопы урана».

15. Отчет проверка квалификации по средствам межлабораторных сравнительных испытаний, ТОО «ИЦ Агростандарт – XXI век», код участника 25 за 2020 г.

16. Отчет проверка квалификации по средствам межлабораторных сравнительных испытаний, ТОО «ИЦ Агростандарт – XXI век», код участника 80 за 2023 г.

17. Отчет по результатам межлабораторных сличений по программе «Экогидроконтроль – 2021», третий этап. Код участника 232. 2021 г.

18. Отчет по результатам межлабораторных сличений по программе «Экогидроконтроль – 2022», третий этап. Код участника 110. 2022 г.

19. Отчет по результатам межлабораторных сличений по программе «Экогидроконтроль – 2023», третий этап. Код участника 96. 2023 г.

20. Отчет по результатам межлабораторных сличений по программе «Экогидроконтроль – 2024», третий этап. Код участника 56. 2024 г.

21. Индивидуальный отчет об оценке аттестационного испытания ALMERA IAEA-TEL-2020-04, код участника 47. 2020 г.

22. Индивидуальный отчет об оценке аттестационного испытания ALMERA IAEA-TERC-2022-02, код участника 26. 2022 г.

23. Индивидуальный отчет об оценке аттестационного испытания ALMERA IAEA-TERC-2024-01, код участника 313. 2024 г.

24. ГОСТ ISO/IEC 17043-2013 «Оценка соответствия. Основные требования к проведению проверки квалификации».