СУЛЫ ШАҒЫЛДЫРҒЫШТЫ БЕРИЛЛИЙЛІККЕ БІРТІНДЕП АУЫСТЫРУ КЕЗІНДЕ ТӨМЕН БАЙЫТЫЛҒАН ОТЫНДЫ ССР-Қ ЗР АКТИВТІ АЙМАҒЫНЫҢ КИНЕТИКАЛЫҚ ПАРАМЕТРЛЕРІНІҢ ӨЗГЕРУ ДИНАМИКАСЫ

2015 жылы ССР-Қ реакторын төмен байытылатын отынға көшіру шеңберінде реактордың негізгі жүйелерін жаңғырту, оның ішінде БҚЖ толығынан ауыстыру жұмыстары жүргізілді. Реактордың активті аймағының жаңа конфигурациясы ықшам және барынша энергия кернеулі болды; отынның жану сипаты өзгерді. БҚЖ жұмыс органдарының саны ұлғайды, және де олардың геометриялық параметрлері өзгерді.
ССР-Қ реакторын конверсиялау тұжырымдамасына сәйкес, пайдаланудың алғашқы жылында сулы шағылдырғышты бериллийлікке біртіндеп ауыстыру жүргізіледі, ол реактордың нейтронды-физикалық сипаттамаларының өзгеруімен тоғысатын болады. Бұл жұмыс бериллийлік шағылдырғыштың қалыптастырумен байланысты ССР-Қ реакторының кинетикалық параметрлерін анықтауға арналған. БҚЖ дұрыс жұмыс істеуі кешігуші нейтрондардың тиімді үлесі, лездік нейтрондардың өмір сүру уақыты сияқты активті аймақтың кинетикалық параметрлерін жүйеге енуін қарастырады. Сонымен бұл жұмыс осы параметрлердің мәндерін және реакторды пайдалану барысында олардың өзгеру динамикасын анықтауға арналған.

1. Возобновление эксплуатации реактора ВВР-К. Сборник статей, Алматы, А.о. ИАЭ НЯЦ РК, 1998 г. – 248 с.

2. Шаймерденов А.А., Накипов Д.А., Аринкин Ф.М., Гизатулин Ш.Х., Чакров П.В., Кенжин Е.А. 50 лет исследовательскому реактору ВВР-К – материалы Международного научного форума «Ядерная наука и технологии», посвященный 60-летию Института ядерной физики, 12–15 сентября 2017 года, Алматы, Республика Казахстан, с. 405

3. Shaimerdenov A.A., Arinkin F.M., Chakrov P.V., Chekushina L.V., Gizatulin Sh.Kh., Koltochnik S.N., Nakipov D.A. Conversion of WWR-K Research Reactor. // Proceeding of 37th International Meeting RERTR-2016. Antwerp, Belgium. – 2016. – P. 6.

4. Аринкин Ф.М., Шаймерденов А.А., Гизатулин Ш.Х., Дюсамбаев Д.С., Колточник С.Н., Чакров П.В., Чекушина Л.В. Конверсия активной зоны исследовательского реактора ВВР-К. – Атомная энергия, 2017, т. 123, №1 – с. 15–20.

5. «Комплекс аппаратуры системы управления и защиты для исследовательского реактора ВВР-К АСУЗ-18р, РУНК.501319.075», СНИИП-Систематом, Москва, 2014.

6. MCNP – A General Monte Carlo N-Particle Transport Code, Version 5. - Los Alamos National Laboratory, LA-UR-03-1987, 2008.

7. MCNP6 User’s Manual - Los Alamos National Laboratory, LA-CP-13-00634, 2013.