Мақалада қатты оксидті сутегі-ауа отын элементінің мембраналық электродты блогының электродтарында қолдану үшін жаңа белсенді электрокатализаторларды жасау бойынша тәжірибелік зерттеулердің нәтижелері сипатталған. Синтезделген катализаторлардың құрамы оның электрокинетикалық белсенділігіне (электр өткізгіштігіне) айтарлықтай әсер ететіндіктен, жұмыста әртүрлі сапалық және сандық құрамдағы наноөлшемді биметалды катализаторлардың синтезі жүргізілді. Катализаторды синтездеу үшін металды таңдау оның электронды құрылымына байланысты болды. Әзірленген катализаторлардың электрокаталитикалық белсенділігі катализаторлардың сутегі асқын тотығының ыдырауына қатысты белсенділігін зерттеу арқылы бағаланды. Әзірленген биметалл ПВПД-Pt/ZnO/С катализаторлары сутегі пероксидінің 40–50 °С кезінде ыдырауына қатысты белсенділік танытады.

Қысқа мерзімді изотоптарға нейтрондық белсендіру талдауына қажет арнайы шығын материалды толықтыру максатында эксперименттік үлгілері жасалды. Өндірілген капсулардың тасымалдаудың нақты жағдайларына сәйкестігі зерттелді. Капсула материалының элементтік құрамының зерттеуі жүргізілді. Бағытталған радиоактивтіліктің спектрлерін талдау нәтижелері полиэтиленде металл қоспаларының бар екендігін көрсетті, оларды нейтрондық белсендіру талдауын жүргізу кезінде еске алу керек.

Мақалада гамма-спектрометриялық ақпаратты сақтау және өңдеу үшін мәліметтер базасын жобалау және дамыту мәселелері қарастырылады. Гамма-спектрометриялық далалық зерттеулер кезінде алынған деректерді сақтаудың және өңдеудің тұжырымдамалық схемаларын сипаттауға мүмкіндік беретін модель ұсынылған, атап айтқанда Семей полигонының аумағында. Далалық спектрометрия мәліметтер қорының мүмкіндіктері сипатталған. Мәліметтер қорын басқару жүйесімен қолданушылардың өзара әрекеттесу интерфейсі жасалды.

Мақалада өзен суларын бақылау нәтижелері көрсетілген. 2016–2020 жылдарға арналған тритийдің нақты белсенділігінің өзгеруі туралы Шаған. Шаған өзені Балапан полигонының шығыс бөлігімен ағып жатқан Семей полигонының (бұдан әрі – СИП) аумағындағы ең ұзын жер үсті суы. Ашису, «Атом көліне» құяды. Әрі қарай, ағысқа қарсы 110 км қашықтықта өзен өзеннің сол жағалауындағы ағынды құрайды. Ертіс. Алдыңғы зерттеулер өзеннің жер үсті және жер асты суларының радиоактивті ластану фактісін анықтады және бірнеше рет растады. Шаган техногендік радионуклид ³Н. Ластанудың негізгі көзі өзеннің жер үсті суларына түсетін жерасты сулары екендігі анықталды. Осыған байланысты өзен суларының ³H ластануының ұзақ мерзімді мониторингін қамтамасыз ету мақсатында Атомное көлінің үйіндісінен бастап және одан әрі қарай ағын сағасына дейін өзеннің арнасы бойында орналасқан үш учаскесінде маусымдық бақылау жүргізілді. өзенмен. Ертіс.

Бақылаулардың нәтижесінде жер бетіндегі және жер асты суларындағы ³Н-дің меншікті белсенділігі бақылау уақытына байланысты әр түрлі мәндерде өзгеретіндігі анықталды. Сонымен, максималды ластану аймағында ³Н мөлшері көктемде минимумнан 8 Бк/кг-ге дейін, жазғы-күзгі кезеңде ең көп дегенде 370 000 Бк/кг-ге дейін өзгереді. Өзеннің шығу нүктелерінде полигоннан тыс Шаған, 3Н концентрациясы 90 Бк/кг-ден 12 400 Бк/кг-ге дейін өзгереді. Өзеннің қосылатын ауданында. Шаған р. Ертіс құрамындағы 3Н 110 Бк/кг аспайды.

Мақалада өнеркәсіптік технологиялар мен кремний карбидін өндіру процестерін ғылыми зерттеу нәтижелеріне қысқаша шолу жасалады. Ұсақ дисперсті, кеуекті және наноөлшемді кремний карбидін алу бойынша зерттеулер әлемнің жетекші ғылыми-зерттеу институттары мен ұйымдарында жүргізіледі. Зерттеушілер алдында туындайтын ғылыми міндеттердің ішінде энергия шығынын азайтуды, өнеркәсіптік технологиялардың экологиялық қауіпсіздігін және дайын өнімнің тазалығын арттыруды атап өтуге болады. Кремний карбидін өндірудің келешек әдістерінің бірі – электротермиялық жалған сұйылтылған қабатпен реакторларда пирокөміртегімен капсулаланған кремнеземді карботермиялық қалпына келтіру.

«Ресейлік ғылыми дәйексөз индексі» деректер базасынан іріктелген Семей ядролық сынақ полигоны бойынша құжаттар топтамасына жүргізілген библиометрикалық талдау ұсынылған. Отыз жыл аралығындағы жарияланымдардың динамикасы, құжаттар топтамасының түрлік құрылымы көрсетілген; тақырыптық құжаттардың келесі түрде құрылымдалғаны анықталды: радиациялық әсердің медициналық және биологиялық салдарын зерделеу (иондаушы сәулелену әсерінің генетикалық салдары; радиоактивті сәулеленумен қоздырылған аурулар) ; ядролық сынақтардың қоршаған орта үшін салдарын бағалау (экологиялық мониторинг, радиациялық жағдай, жекелеген ортаның ластануы), полигон қызметінің салдарын зерттеудің тарихи және әлеуметтік-құқықтық аспектілері.

ХХ ғасырдағы қырғи қабақ соғыс кезінде және ең ірі ядролық державалар – Кеңес Одағы (КСРО) мен Америка Құрама Штаттары (АҚШ) арасындағы ақпаратты құпияландыру кезінде ядролық жарылыстарды тіркеу туралы деректер Бірыңғай сейсмикалық бақылау қызметінің мәліметтерінде жарияланған жоқ. Алайда жерасты ядролық жарылыстарын жазу жүргізілді. Мысалы, Амчитка аралында АҚШ жасаған жерасты ядролық жарылыстары (ЖЯЖ) КСРО-ның 30-дан астам станциясы арқылы Δ ~ 8–160° эпицентрлік қашықтықта тіркелді. Тіркелген оқиғалардың бюллетеньдерін өңдеу, уақыт қызметімен мәндерді салыстыру нәтижесінде Кеңес станциялары бойынша тіркелген параметрлер жалпы каталогтардан әдейі алынып тасталды. Алайда КСРО ҒА О.Ю. Шмидт атындағы Жер физикасы институтының 5-с зертханасы қызметкері Х.Д. Рубинштейннің алынып тасталған ЖЯЖ базасын мұқият құрастыруының арқасында ЖЯЖ тіркеу уақыты туралы ақпарат академик М.А. Садовский атындағы Геосфералар динамикасы институтында сақталып қалды. Тек шамамен 1985 жылы ғана бұрынғы КСРО-ның кейбір сейсмикалық станцияларының хабарламалары РҒА Геофизикалық қызметінің жедел мәліметтерінде жариялана бастады. Жерасты ядролық жарылыстарын, соның ішінде АҚШ жүргізген жарылыстарды тіркеу туралы баға жетпес бұл ақпарат ондаған жылдар бойы мұқият жинақталған және қазірге дейін еш жерде жарияланбаған.

Бұл баяндамада PVDF+PbS/CdS нанокомпозиттерінің құрылымы мен электрофизикалық қасиеттерін зерттеу ұсынылған. Полимер матрицасындағы PBS және CdS нанобөлшектерінің таралуы мен мөлшерін зерттеу сканерлеуші электронды микроскопия (JEOL JSM-7600 F) арқылы жүргізілді. Нанокомпозит үлгілерінің құрылымын зерттеу рентген-дифракциялық спектроскопия әдісімен жүргізілді. Диэлектрлік өтімділіктің жиілік пен температураға тәуелділігі зерделенді. PVDF+PBS/CdS нанокомпозит үлгілерінің диэлектрлік өтімділігі нанобөлшектердің мөлшері аз болған кезде жоғарылағаны көрсетілген. Толтырғыш концентрациясын одан әрі арттыру диэлектрлік өтімділіктің төмендеуіне алып келеді. Нанобөлшектердің көп мөлшері кезінде диэлектрлік өтімділіктің одан әрі азаюын нанокомпозит құрылымындағы ақаулар санының артуымен түсіндіруге болады.

Ұсынылып отырған мақалада радиоактивті ластанған аумақтарда тұрған кезде халыққа түсетін дозалық жүктемелерді бағалау жөніндегі ұсынымдарға, әдістемелік нұсқауларға және программалық жасақтамаға шолу берілген. Жақын және алыс шетелдердің дозаларды есептеу бойынша кең таралған әдістемелеріне шолу жүргізілген. Дозаларды есептік бағалау үшін қажет етілетін негізгі тәсілдер, коэффициенттер берілген. Жасанды радионуклидтер түсуінің негізгі жолдары қарастырылған. Семей сынақ полигоны аумағында адамдар тұрған кездегі әдістемелік нұсқаулар мен программалық жасақтама әзірлеу қажеттігі ұсынылған.